Niemiecki Samolot Nurkujący Junkers Ju 88
piątek, 13 lipca 2007
Bitwa o Berlin
- to działania zbrojne w 1945, mające na celu zdobycie Berlina.
Operacja berlińska rozpoczęła się 16 kwietnia 1945 nad Odrą, a realizowana była przez 1 Front Ukraiński marszałka Iwana Koniewa, 2 Front Białoruski marszałka Konstantego Rokossowskiego i 1 Front Białoruski marszałka Gieorgija Żukowa. Fronty te liczyły razem 2,5 mln żołnierzy, dysponowały 6250 czołgami, 7500 samolotami i 41 tys. dział. Miasta broniła Grupa Armii "Wisła", z Czech ściągano dodatkowo wojska generała Schornera. 19 kwietnia niemiecka linia obrony nad Odrą została przerwana i wojska sowieckie zaczęły okrążać Berlin. Pierścień okrążenia zamknięto 25 kwietnia. Miasto zdobyto 2 maja 1945 po ciężkich walkach ulicznych. W operacji berlińskiej, która rozgrywała się od Zgorzelca na południu po Wolgast na północy brały udział na północy oddziały 1 Armii i na południu 2 Armii Wojska Polskiego.
czwartek, 12 lipca 2007
Atak na Anglię
Lato 1940 r. było w Europie pogodne i ciepłe. W walkach nastąpiła chwilowa przerwa, narody przygotowywały się do kolejnych ataków według priorytetów, starając się przewidzieć, jaki kolejny krok wykona strona przeciwna. We Francji 1 lipca rząd przeniósł się do Vichy, które stało się synonimem kolaboracji z Hitlerem.
10 lipca Francuskie Zgromadzenie Narodowe przygniatającą większością 569 głosów, przy 80 przeciwnych i 17 wstrzymujących się, przyznało Petainowi pełnię władzy. Następnego dnia prezydent Lebrun złożył rezygnację, a Petain ogłosił się „głową państwa”. Konstytucja z 1875 r. została unieważniona, a obie izby parlamentu rozwiązane.
3 lipca miał miejsce „incydent w Mers-el-Kebir”. Mając uzasadnione wątpliwości, czy zapewnienia Hitlera i Mussoliniego dotyczące neutralności floty francuskiej będą respektowane, Churchill wydał rozkaz Zgrupowaniu H Royal Navy, którym dowodził wiceadmirał James Somerville, by zneutralizowało, a w razie potrzeby zatopiło eskadrę floty francuskiej dowodzona przez wiceadmirała Gensoula, który swoje okręty wprowadził do Mers-el-Kebir w Algierii. Po dłuższych negocjacjach francuski wiceadmirał odmówił przyłączenia się do Anglików i o godzinie 16:56 brytyjskie okręty otworzyły ogień. Francuski pancernik „Bretagne” został zatopiony, przy czym zginęło 977 marynarzy. Pancernik „Dunkerque” został poważnie uszkodzony, a 210 marynarzy zginęło. „Provence” wpadła na mieliznę, a duży niszczyciel „Mogador” został poważnie uszkodzony. Jedynie pancernik „Strasbourg” przedarł się do Tulonu.
Podobna tragedia mogła powtórzyć się w Aleksandrii, nie doszło jednak do niej dzięki zdrowemu rozsądkowi obu admirałów, Brytyjczyka Cunnighama i Francuza Godfroy’a. Wbrew rozkazowi Churchilla, aby problem rozwiązać do wieczora 3 lipca, Cunnigham nie otworzył o9gnia, natomiast prowadził negocjacje. Godfroy na wieść o wydarzeniach z Mers-el-Kebir, zrobił to samo. 4 lipca osiągnęli porozumienie. Jedenaście okrętów Godfroy’a zostało unieruchomionych w porcie w Aleksandrii. Oddały zapas paliwa, zablokowano im działa, a detonatory torped przekazano do francuskiego konsulatu w Aleksandrii.
Francuskie okręty, które schroniły się w angielskich portach, 3 lipca zostały zajęte, przy czym na pokładzie krążownika podwodnego „Surcouf” i niszczyciela „Mistral” doszło do walki. W odpowiedzi na te wydarzenia rząd w Vichy 5 lipca zerwał stosunki dyplomatyczne z Anglią. Tego samego dnia w odwecie okręty Vichy zajęły trzy brytyjskie statki handlowe.
Rozpoczęła się wojna prowadzona przez U-booty na Atlantyku. 30 czerwca U-43 zatopił brytyjski frachtowiec „Avelona Star”. 2 lipca, w rejonie Islandii, zatopiony został liniowiec pasażerski „Arandora Star”, na pokładzie którego przewożono do Kanady 1500 włoskich i niemieckich internowanych i jeńców wojennych. W trzy dni później U-34 zatopił niszczyciel „Whirlwind”. Baza U-bootów w Lorient, która wkrótce miała stać się sławna, przyjęła pierwszy okręt U-30. W dniach między 6 lipca a 2 sierpnia, Royal Navy otrzymała serię dotkliwych ciosów. W rejonie Norwegii zatopiono pięć brytyjskich dużych okrętów podwodnych: „Shark”, „Salmon”, „Thames”, „Narwhal” i „Spearfish”. W sierpniu operacje floty brytyjskiej w tym rejonie zostały czasowo wstrzymane.
Niemcy okupowali pierwszy, a jak się potem okazało, jedyny kawałek brytyjskiego terytorium. By wymusić posłuszeństwo 28 czerwca Niemcy zbombardowali Jersey i Guernsey. Zabito 33, a raniono 40 osób. W niedzielę, 30 czerwca, niemieckie oddziały wylądowały i okupowały Jersey, Guernsey i pozostałe, na ogół nie zamieszkałe, wyspy na Kanale.
W dniu 27 czerwca Anglia ogłosiła blokadę europejskiej linii wybrzeża od Zatoki Biskajskiej po Przylądek Północny w Norwegii. Alianci odnotowali pewne sukcesy i kilka porażek. W dniach od 27 do 29 lipca latające łodzie RAF, Sunderlandy, współpracując z niszczycielami zatopiły na Morzu Śródziemnym cztery włoskie okręty podwodne, a trzy uszkodziły. 1 lipca Guy Gibson, słynny potem dowódca 617 dywizjonu bombowego RAF, zrzucił tonową bombę, która spadła koło ,,Scharnhorsta’’ a towarzyszący pancernikowi ciężki krążownik ,, Prinz Eugen’’ poczęstował dwoma bombami. 9 lipca 12 Blenheimów zaatakowało lotnisko Stavanger w Norwegii. Siedem samolotów zostało zestrzelonych, pięć uszkodzonych.
Początek Bitwy o Anglię.
Względna cisza, jaka ogarnęła Europę po upadku Francji, nie trwała długo. Hitler planował już operację ,,Lew Morski’’, inwazję na Wielką Brytanię.
Rozważano wszystkie warianty strategiczne niezbędne do przeprowadzenia operacji.
Uparcie nasuwa się banalne porównanie Hitlera z Napoleonem. Faktem jest, ze planując atak na Anglię, obaj dostrzegali te same trudności. Każdy z nich usiłował je rozwiązać, lecz bez powodzenia.
By osiągnąć cel, należałoby przejąć panowanie nad Kanałem i Morzem Północnym. W 1940 roku dochodziło jeszcze panowanie w powietrzu. Na morzu Hitler nie miał przewagi w przeciwieństwie do Napoleona w 1805 roku. Straty poniesione podczas operacji norweskiej spowodowały, że Niemcy dysponowali tylko jednym pancernikiem kieszonkowym, czterema krążownikami i dwunastoma niszczycielami. Flota brytyjska miała olbrzymią przewagę, chociaż towarzyszyły jej smutne doświadczenia po spotkaniach z U-bootami i z Luftwaffe. Hitler wiedział, że Admiralicja brytyjska nie zaryzykuje użycia wielkich jednostek w ciasnych wodach Kanału.
Doszedł więc do wniosku, że walka zostanie rozstrzygnięta w powietrzu. A Luftwaffe była najlepszym lotnictwem na świecie. Goering, który miał wówczas ogromny wpływ na Hitlera zapewniał, że Luftwaffe nie może być pokonana. Wszystko wskazywało na to, że obietnica zostanie spełniona. Hitler zgodził się więc, by Luftwaffe zniszczyła RAF i zabezpieczyła inwazję przez Kanał. Przewidywany termin operacji wyznaczono na 25 sierpnia.
Sprawa daty rozpoczęcia Bitwy o Anglię jest przedmiotem dyskusji. Niemcy uważają, że jest nią 13 sierpnia tzw. ,,Adlertag’’ (Dzień Orła). Stan sprzętu i morale załóg obu stron można było prześledzić podczas operacji podjętej przez Niemców przeciwko Anglikom 10 lipca. W tę środę Luftwaffe rozpoczęła zażarty atak. Sześćdziesiąt Junkersów Ju 88, dwusilnikowych bombowców nurkowych zaatakowało porty w Falmouth i Swansea, zakłady przemysłowe w Walii Południowej, gdzie zginęło 30 osób oraz lotnisko Martlesham koło Ipswich. Tego samego dnia dwadzieścia pięć dwusilnikowych bombowców Dornierów Do 17 zaatakowało konwój w pobliżu Dover. Jeden statek został zatopiony. W dwa dni później, w wyniku nocnego nalotu na Aberdenn, straciło życie 60 osób.
W tym samym czasie polscy i francuscy piloci, którym udało się zbiec ze swoich krajów przed niemiecką inwazją, zaczęli formować dywizjony. Pierwszy polski dywizjon 302 utworzony 13 lipca, został wyposażony w Hurricane’y i natychmiast rzucony do walki. Polacy, którzy doświadczyli już nazistowskiej brutalności , byli nieustraszeni, oddani i niemal fanatycznie zażarci w atakach na Luftwaffe. Wielu z nich, w wyniku niemieckiej inwazji, utraciło rodziny, domy oraz wszystkie dobra i kierowało nimi tylko jedno pragnienie – zabijać Niemców. To powodowało, że polskie dywizjony były niezwykle bohaterskie, odważne do granic zuchwalstwa, choć niezwykle trudne do kierowania.
18 lipca bombowce RAF, w odwecie za zbombardowanie celów w Anglii, dokonały nalotu na zakłady Kruppa w Essen i na cele w Bremie. Następnego dnia Dorniery Do 17 zaatakowały zakłady Rolls Royce’a w Glasgow. Naloty na cele na morzu i lądzie powtarzały się każdego dnia, a nacisk na załogi lotnicze wzrastał. Z końcem lipca Goering utworzył pierwszy nocny dywizjon myśliwski Luftwaffe wyposażony w Messerschmitty Bfl10 i wkrótce ogłoszono pierwsze zestrzelenie bombowca RAF nad północno-zachodnimi
Niemcami. W dwa dni potem, 22 lipca, nocny dywizjon RAF zestrzelił Dornier Do 17 koło Brighton. Zwycięstwo odniosła maszyna typu Blenheim, kierująca się wskazaniami radaru.
28 lipca walki się nasiliły. Południowo-afrykański pilot Malan , stacjonujący w Biggin Hill, zestrzelił jednego z najlepszych niemieckich pilotów Möldersa, który lądował przymusowo we Francji. Do końca lipca Niemcy stracili 139 maszyn. Straty RAF wynosiły jedynie 52 maszyny.
1 sierpnia Hitler przesunął datę inwazji na Anglię na 15 września. W ciągu dwóch pierwszych tygodni sierpnia Niemcy kontynuowali naloty na konwoje morskie, cele głównie militarne i od czasu do czasu dochodziło do potyczek powietrznych. Aż wreszcie, 13 sierpnia, Goering rozpoczął operację , której celem było zniszczenie sił myśliwskich RAF i oczyszczenia przed inwazją nieba nad Kanałem. Bitwa o Anglię rozpoczęła się na dobre. W rzeczywistości , zapowiadana przez Goeringa ofensywa, która miała zniszczyć siły RAF, rozpoczęła się nie tyle rykiem lwa, co skomleniem. Poranne naloty odwołano i w tamten wtorek przed południem na angielskim niebie pojawiło się jedynie siedemdziesiąt Dornierów bez eskorty, które zrzuciły bomby na bazę lotniczą pod Eastchurch nad brzegiem Tamizy. Dywizjon Junkersów Ju 88, który miał dokonać nalotu na Farnborough nie odnalazł wyznaczonego celu.
Jednak po południu Luftwaffe zebrała siły i nalot Junkersów Ju 88 doprowadził do wielu pożarów w dokach Southampton. Spitfire’y zestrzeliły jednak nad Hampshire dziewięć Stukasów, dzięki czemu dzień zakończył się sukcesem Anglików. W sumie, pierwszego dnia ofensywy Niemcy stracili czterdzieści dwa samoloty, a RAF trzynaście myśliwców. Następnego dnia wyniki dla RAF były jeszcze pomyślniejsze, gdyż zestrzelono dziewiętnaście maszyn niemieckich, a stracono jedynie cztery.
15 sierpnia Luftwaffe dokonała pierwszego, prawdziwego pokazu sił nad Anglią. Luftwaffe 2, 3 i 5 rozpoczęły bombardowania lotnisk na południu i w północno-wschodnim rejonie Anglii. Atakująca na północy Luftwaffe 5 leciała ze Skandynawii, ale została przez RAF skutecznie odparta. Na południu jednak naloty wyrządziły poważne szkody. Jedna z elitarnych jednostek Goeringa, 210 dywizjon doświadczalny, zbombardował lotnisko w Croydon, zabijając 62 osoby. Jednak w trakcie nalotu Niemcy stracili sześć Messerschmitów 110, w tym maszynę dowódcy dywizjonu 210.
Całkowite straty Luftwaffe w dniu 15 sierpnia wynosiły nie sto czterdzieści cztery samoloty, jak radośnie donosił Daily Mirror, ale siedemdziesiąt sześć maszyn. RAF miał też zły dzień i stracił pięćdziesiąt myśliwców.
Następnego dnia bomby spadły na Tangmere w West Sussex, w najbardziej na południe wysuniętej części Anglii i na siedem innych baz RAF. Z przechwyconych potem i analizowanych przez specjalistów RAF archiwów dowództwa Luftwaffe wynikało, że Niemcy oceniali stan posiadania strony brytyjskiej na trzysta myśliwców. Brało się to zapewne stąd, że każdy strącony angielski myśliwiec był liczony kilka razy przez poszczególne załogi Luftwaffe. W rzeczywistości RAF w tym momencie dysponował siedmiuset myśliwcami w linii i większość z nich znajdowała się w powietrzu w dniu 18 sierpnia, kiedy to Luftwaffe ponownie przypuściła szturm na bazy lotnicze w południowo-wschodniej Anglii. Niemcy i tym razem ponieśli poważne straty. Zestrzelono dziewiętnaście Stukasów, osiem spośród pięćdziesięciu eskortujących je Me 109 i kilka innych maszyn. Wieczorem do baz nie powróciły sześćdziesiąt dwie maszyny niemieckie i trzydzieści cztery angielskie.
Po słonecznych, bezchmurnych tygodniach przyszło kilka dni deszczowych. Od 19 do 23 sierpnia padało, a niebo pokryły niskie chmury. Wprawdzie naloty całkowicie nie ustały, jednak piloci RAF mieli kilka dni tak upragnionego wytchnienia. Mechanicy gorączkowo naprawiali uszkodzone maszyny i sprzęt, uzupełniano nawierzchnię trawiastych lotnisk, zasypywano kratery po bombach. Goering złościł się, że czas upływa bezczynnie. W niedzielę , 24 sierpnia, przejaśniło się i wyjrzało słońce, a Luftwaffe podjęła masowe naloty na lotniska południowo-wschodniej Anglii, w rejonie przewidzianym na lądowanie sił desantowych marszałka von Rundstedta. Bazę RAF Manston w Kent ewakuowano. Baza Hornchurch, po drugiej stronie Tamizy, została poważnie zniszczona. Spadły bomby na dzielnice mieszkaniowe Portsmouth i Ramsgate. Najtragiczniejszym jednak było to, że na Londyn zostały zrzucone bomby zapalające. Stało się to przypadkowo. Dywizjon, który miał zaatakować fabrykę samolotów w Short zgubił cel zmylony przez brytyjskie stacje zagłuszające.
Być może konsekwencją tego błędu była porażka Niemców w Bitwie o Anglię, a w końcu przegrana wojna. Nalot wzbudził bowiem gniew opinii publicznej i rządu oraz pociągnął za sobą wydarzenia o ogromnym znaczeniu.
W odwecie za bombardowanie celów cywilnych w dzielnicach Londynu, Churchill rozkazał RAF zaatakować Berlin, choć w owych czasach , była to operacja trudna i ryzykowna dla będących w służbie bombowców RAF. Spośród 81 dwusilnikowych bombowców, które wystartowały w nocy 25 sierpnia, jedynie 29 osiągnęło cel. Pozostałe nie dotarły do niego. Zniszczenia, będące wynikiem bombardowania, były niewielkie, natomiast zginęło ośmiu lotników, a dwudziestu dziewięciu zostało rannych. Hitler, któremu Goering obiecywał, że bomby wrogów nigdy nie spadną na Berlin, wpadł we wściekłość i podjął jedną z wielu błędnych i nie przemyślanych decyzji, które były sprzeczne z interesem militarnym Niemiec. Zapominając, że głównym celem Luftwaffe było zniszczenie sił myśliwskich RAF, rozkazał bombardowanie Londynu tak, jak Warszawy czy Rotterdamu. Przygotowania do tej operacji i same naloty, które rozpoczęły się 7 września i trwały przez 57 dni i nocy bez przerwy, osłabiły siły Luftwaffe i zmniejszyły nacisk wywierany na brytyjskie lotnictwo myśliwskie.
Jednak, po niezbyt udanym początku, w dniach od 13 do 17 sierpnia , kiedy to Niemcy stracili 255 samolotów, począwszy od 24 sierpnia Luftwaffe miała wszelkie szanse na wygranie bitwy. Wprawdzie strona niemiecka każdego dnia traciła więcej samolotów, ale też startowała z lepszej pozycji (1137 myśliwców przeciwko 620 Huricane’om i Spitfire’om), a wiele spośród zniszczonych maszyn było bombowcami. Tak więc, siły myśliwskie Niemców, w porównaniu z brytyjskimi, rosły, tym bardziej, że około tysiąca pilotów myśliwskich, jakimi dysponowała Anglia w trzecim tygodniu sierpnia, wykazywało objawy narastającego zmęczenia. Gdyby Goering zdołał utrzymać nacisk na bazy lotnicze południowo-wschodniej Anglii, RAF mógłby zostać rozbity. Marszałek Hugh Dowding, dowódca lotnictwa myśliwskiego, mniej więcej to powiedział Churchillowi, co zapewne zadecydowało o tym, że po bitwie został zwolniony ze stanowiska.
Można stawiać różne hipotezy, co by było, gdyby Hitler trzymał się wcześniej ustalonej strategii. Faktem jest, że tego nie zrobił, lecz odciągnął siły Luftwaffe od najważniejszego zadania, jakim było osiągnięcie pełnego panowania w przestrzeni powietrznej nad Kanałem. Pod koniec sierpnia Luftwaffe każdego dnia odbywała naloty na bazy lotnicze na południu Anglii, wokół Londynu i Essex. W nocy, z 26 na 27 sierpnia, bomby spadły na Birmingham, Coventry i Plymouth. 28 sierpnia bombardowano Liverpool, a w nocy z 31 sierpnia na 1 września – Liverpool i Merseyside. Nie próżnowało lotnictwo bombowe Raf. 28, 30 i 31 sierpnia bomby spadły ponownie na Berlin.
Wrzesień rozpoczął się wielkim nalotem na bazę myśliwców Biggin Hill w Kent, która została poważnie uszkodzona. 2 września miał miejsce ponowny nalot na Biggin Hill i kilka innych baz. 3 września, w rocznicę przystąpienia Anglii do wojny, RAF świętował kolejnym nalotem na Berlin. Tegoż też dnia Hitler przesunął datę inwazji z 15 na 21 września. 4 i 5 września Niemcy zbombardowali zakłady lotnicze Vickersa w Brooklands, powodując wstrzymanie produkcji bombowca Wellington. 6 września Niemcy bombardowali zakłady lotnicze Hawkera w Weybridge.
7 września rozpoczęły się bombardowania Londynu, a w związku z tym nie było już tak intensywnych nalotów na lotniska i pozycje wojskowe. Zanim Niemcy przyznali, że przegrali Bitwę o Anglię miał miejsce jeszcze jeden ciężki nalot. 14 września Luftwaffe zbombardowała cele w południowej Anglii, napotykając na stosunkowo niewielki opór. Zachęcony tym Goering w niedzielę, 15 września, postanowił powtórzyć operację. Do dziś 15 września obchodzony jest jako „Dzień Bitwy o Anglię”. Wykonano dwa wielkie dzienne naloty na Londyn, ale Niemcy napotkali silny opór ze strony RAF, który ogłosił, że zestrzelono 185 samolotów wroga. W rzeczywistości strącono 53 maszyny, a 16 dalszych uszkodzono. RAF stracił 13 pilotów i 26 maszyn. Bomby spadły na miasto i 13 września uszkodzony został między innymi Buckingham Palace.
Następny dzień był zdumiewająco spokojny. Jednak 17 września zagrożenie powróciło. Liczna formacja Me 109 przeleciała na niskim pułapie nad Kent, a potem do wieczora było spokojnie. 18 września też nie odnotowano większych nalotów. Powoli zaczęto sobie uświadamiać, że „Nieliczni” jak mówił Churchill, odnieśli wielkie zwycięstwo nad potężnym przeciwnikiem.
Tego też dnia Hitler odłożył operację „Lew Morski” na czas nieokreślony. Inwazja na Anglię była jedyną tego rodzaju operacją, jaką Hitler planował i której nie wykonał. To niepowodzenie i niemożność zapanowania nad całą Europą Zachodnią spowodowało, że zwracając się na Wschód, Hitler zaangażował Niemcy w wojnę na wielu frontach. Bezwiednie uświadomił światu, a głównie Stanom Zjednoczonym, że można go pokonać.
Bitwa o Anglię była pierwszą wielką porażką Hitlera, tak jak Bitwa pod Midway, pierwszą porażką Japończyków na Pacyfiku. Gdy kończyło się lato 1940 r., świat z trwogą oczekiwał dalszych wydarzeń.
Blitz
30 sierpnia Niemieckie Biuro Informacyjne przekazało następującą wiadomość do Londynu: „Ataki naszej Luftwaffe, to jedynie wstęp. Decydujące uderzenie nastąpi”.
Niemiecka propaganda przynajmniej tym razem mówiła prawdę. 7 września o 16:56 londyńskie syreny obwieściły nalot, w którym uczestniczyło 357 niemieckich bombowców w eskorcie myśliwców. Leciały wzdłuż Tamizy od strony morza i wznieciły szereg pożarów w rejonie doków, gdy zapadł zmrok, ogień oświetlał brygady straży pożarnej, które przez nadchodzące dwa miesiące miały pełne ręce roboty. Tak wyglądał początek niemieckiego Blitzu na Londyn. Był to też jedyny wielki nalot terrorystyczny dokonany w dzień.
Następny atak rozpoczął się o godz. 20:10 i trwał do 4:30 nad ranem. Z nieba sypał się grad bomb zapalających i burzących. Nad ranem w Londynie było dziewięć stref rozległych pożarów. Tysiące domów zostało zniszczonych, 430 osób, także kobiet i dzieci, poniosło śmierć, 1600 było ciężko rannych.
Kolejnej nocy ponownie nadleciały niemieckie bombowce, burząc City, finansowe centrum świata, i rejon doków. Przez dziewięć i pół godziny dwieście bombowców zrzucało grad bomb, które w południowych rejonach Londynu wznieciły wiele pożarów, zniszczyły sieć komunikacyjną, zburzyły setki domów. Zginęło 412 osób cywilnych, a 747 odniosło ciężkie rany.
W nocy z poniedziałku na wtorek, zabito następnych 370 cywilów i raniono 1400. Kolejna noc pochłonęła nie mniej ofiar. Od środy Londyn zaczął się bronić. W centrum miasta ustawiano baterie dział przeciwlotniczych, które otwarły gęsty ogień. Nie zestrzelono żadnego samolotu, lecz straty i liczba ofiar się zmniejszyły.
Do końca września naloty odbywały się każdej nocy. Rosła liczba ofiar i mnożyły się straty. W sumie we wrześniu zginęło 5 730 osób, 10 000 zostało rannych. Zniszczono drogi, system łączności, gazociągi, linie elektryczne, a także wiele londyńskich szpitali.
W październiku liczba ataków jakby zmalała. 6 października na Londyn spadła tylko jedna bomba, ale naloty odbywały się każdej nocy. Szczególnie ciężką była noc 15 października. Tym razem pojawiło się ponad 400 bombowców i zrzuciło około tysiąca bomb, w wyniku czego 430 osób zostało zabitych, a 900 ciężko rannych.
Naloty trwały do 2 listopada, który był pięćdziesiątym siódmym dniem Blitzu. Umęczeni Londyńczycy gasili pożary, liczyli zabitych, przeszukiwali ruiny i z niepokojem czekali na kolejną noc i fale nalotów. Tym razem jednak panowała cisza. Zła passa została przerwana. Wszelako w listopadzie miały miejsce jedynie trzy noce bez nalotów. Najcięższy z nich nastąpił w okresie pełni, 15 listopada. Poprzedniej nocy, równie silny nalot uderzył na Coventry, w serce przemysłowe Anglii. Teraz wiemy, że Churchill był informowany o rajdzie, dzięki tajnemu ośrodkowi nasłuchowemu wywiadu w Blechley Park, który odcyfrowywał rozkazy dla Luftwaffe szyfrowane przez maszynę o nazwie „Enigma”, jednak nie mógł zwiększyć obrony Coventry, by nie wzbudzić podejrzenia Niemców, iż Alianci rozszyfrowują ich sygnały radiowe.
Fakt rozszyfrowania, określany mianem operacja „Ultra” utrzymywany był w tajemnicy nie tylko do końca wojny, ale przez kilka następnych dziesięcioleci. Mało było równie ważnych operacji wywiadowczych, zakończonych tak niebywałym sukcesem umożliwiającym zdobycie wielu bezcennych informacji strategicznych. Oczywiście, nie zmienia to faktu, że w nocy, z 14 na 15 listopada 1940 r., w wyniku nalotu dziesiątki domów i katedra w Coventry zostało zbombardowanych.
Do końca listopada 1940 r. w rejonie Londynu zginęło 12 696 osób, a 20 000 zostało rannych. Na stolicę Anglii spadło około 36 000 bomb. Jednak właśnie wtedy dowództwo niemieckie zorientowało się, że strategia niszczenia i zastraszania Anglii nie daje rezultatu. Jeszcze w grudniu miały miejsce masowe naloty głównie z użyciem bomb zapalających na Londyn, które spotęgowały się w styczniu 1941 r. Natężenie Blitzu jednak wyraźnie malało, choć naloty na Anglię kontynuowano do maja 1941 r. Liczbę ofiar śmiertelnych szacuje się na 40 000, a ciężko rannych na 46 000. Zburzonych lub uszkodzonych zostało ponad milion domów. W trakcie Bitwy o Anglię i Blitzu Niemcy stracili 2 400 samolotów, nie osiągając żadnego z założonych celów.
10 lipca Francuskie Zgromadzenie Narodowe przygniatającą większością 569 głosów, przy 80 przeciwnych i 17 wstrzymujących się, przyznało Petainowi pełnię władzy. Następnego dnia prezydent Lebrun złożył rezygnację, a Petain ogłosił się „głową państwa”. Konstytucja z 1875 r. została unieważniona, a obie izby parlamentu rozwiązane.
3 lipca miał miejsce „incydent w Mers-el-Kebir”. Mając uzasadnione wątpliwości, czy zapewnienia Hitlera i Mussoliniego dotyczące neutralności floty francuskiej będą respektowane, Churchill wydał rozkaz Zgrupowaniu H Royal Navy, którym dowodził wiceadmirał James Somerville, by zneutralizowało, a w razie potrzeby zatopiło eskadrę floty francuskiej dowodzona przez wiceadmirała Gensoula, który swoje okręty wprowadził do Mers-el-Kebir w Algierii. Po dłuższych negocjacjach francuski wiceadmirał odmówił przyłączenia się do Anglików i o godzinie 16:56 brytyjskie okręty otworzyły ogień. Francuski pancernik „Bretagne” został zatopiony, przy czym zginęło 977 marynarzy. Pancernik „Dunkerque” został poważnie uszkodzony, a 210 marynarzy zginęło. „Provence” wpadła na mieliznę, a duży niszczyciel „Mogador” został poważnie uszkodzony. Jedynie pancernik „Strasbourg” przedarł się do Tulonu.
Podobna tragedia mogła powtórzyć się w Aleksandrii, nie doszło jednak do niej dzięki zdrowemu rozsądkowi obu admirałów, Brytyjczyka Cunnighama i Francuza Godfroy’a. Wbrew rozkazowi Churchilla, aby problem rozwiązać do wieczora 3 lipca, Cunnigham nie otworzył o9gnia, natomiast prowadził negocjacje. Godfroy na wieść o wydarzeniach z Mers-el-Kebir, zrobił to samo. 4 lipca osiągnęli porozumienie. Jedenaście okrętów Godfroy’a zostało unieruchomionych w porcie w Aleksandrii. Oddały zapas paliwa, zablokowano im działa, a detonatory torped przekazano do francuskiego konsulatu w Aleksandrii.
Francuskie okręty, które schroniły się w angielskich portach, 3 lipca zostały zajęte, przy czym na pokładzie krążownika podwodnego „Surcouf” i niszczyciela „Mistral” doszło do walki. W odpowiedzi na te wydarzenia rząd w Vichy 5 lipca zerwał stosunki dyplomatyczne z Anglią. Tego samego dnia w odwecie okręty Vichy zajęły trzy brytyjskie statki handlowe.
Rozpoczęła się wojna prowadzona przez U-booty na Atlantyku. 30 czerwca U-43 zatopił brytyjski frachtowiec „Avelona Star”. 2 lipca, w rejonie Islandii, zatopiony został liniowiec pasażerski „Arandora Star”, na pokładzie którego przewożono do Kanady 1500 włoskich i niemieckich internowanych i jeńców wojennych. W trzy dni później U-34 zatopił niszczyciel „Whirlwind”. Baza U-bootów w Lorient, która wkrótce miała stać się sławna, przyjęła pierwszy okręt U-30. W dniach między 6 lipca a 2 sierpnia, Royal Navy otrzymała serię dotkliwych ciosów. W rejonie Norwegii zatopiono pięć brytyjskich dużych okrętów podwodnych: „Shark”, „Salmon”, „Thames”, „Narwhal” i „Spearfish”. W sierpniu operacje floty brytyjskiej w tym rejonie zostały czasowo wstrzymane.
Niemcy okupowali pierwszy, a jak się potem okazało, jedyny kawałek brytyjskiego terytorium. By wymusić posłuszeństwo 28 czerwca Niemcy zbombardowali Jersey i Guernsey. Zabito 33, a raniono 40 osób. W niedzielę, 30 czerwca, niemieckie oddziały wylądowały i okupowały Jersey, Guernsey i pozostałe, na ogół nie zamieszkałe, wyspy na Kanale.
W dniu 27 czerwca Anglia ogłosiła blokadę europejskiej linii wybrzeża od Zatoki Biskajskiej po Przylądek Północny w Norwegii. Alianci odnotowali pewne sukcesy i kilka porażek. W dniach od 27 do 29 lipca latające łodzie RAF, Sunderlandy, współpracując z niszczycielami zatopiły na Morzu Śródziemnym cztery włoskie okręty podwodne, a trzy uszkodziły. 1 lipca Guy Gibson, słynny potem dowódca 617 dywizjonu bombowego RAF, zrzucił tonową bombę, która spadła koło ,,Scharnhorsta’’ a towarzyszący pancernikowi ciężki krążownik ,, Prinz Eugen’’ poczęstował dwoma bombami. 9 lipca 12 Blenheimów zaatakowało lotnisko Stavanger w Norwegii. Siedem samolotów zostało zestrzelonych, pięć uszkodzonych.
Początek Bitwy o Anglię.
Względna cisza, jaka ogarnęła Europę po upadku Francji, nie trwała długo. Hitler planował już operację ,,Lew Morski’’, inwazję na Wielką Brytanię.
Rozważano wszystkie warianty strategiczne niezbędne do przeprowadzenia operacji.
Uparcie nasuwa się banalne porównanie Hitlera z Napoleonem. Faktem jest, ze planując atak na Anglię, obaj dostrzegali te same trudności. Każdy z nich usiłował je rozwiązać, lecz bez powodzenia.
By osiągnąć cel, należałoby przejąć panowanie nad Kanałem i Morzem Północnym. W 1940 roku dochodziło jeszcze panowanie w powietrzu. Na morzu Hitler nie miał przewagi w przeciwieństwie do Napoleona w 1805 roku. Straty poniesione podczas operacji norweskiej spowodowały, że Niemcy dysponowali tylko jednym pancernikiem kieszonkowym, czterema krążownikami i dwunastoma niszczycielami. Flota brytyjska miała olbrzymią przewagę, chociaż towarzyszyły jej smutne doświadczenia po spotkaniach z U-bootami i z Luftwaffe. Hitler wiedział, że Admiralicja brytyjska nie zaryzykuje użycia wielkich jednostek w ciasnych wodach Kanału.
Doszedł więc do wniosku, że walka zostanie rozstrzygnięta w powietrzu. A Luftwaffe była najlepszym lotnictwem na świecie. Goering, który miał wówczas ogromny wpływ na Hitlera zapewniał, że Luftwaffe nie może być pokonana. Wszystko wskazywało na to, że obietnica zostanie spełniona. Hitler zgodził się więc, by Luftwaffe zniszczyła RAF i zabezpieczyła inwazję przez Kanał. Przewidywany termin operacji wyznaczono na 25 sierpnia.
Sprawa daty rozpoczęcia Bitwy o Anglię jest przedmiotem dyskusji. Niemcy uważają, że jest nią 13 sierpnia tzw. ,,Adlertag’’ (Dzień Orła). Stan sprzętu i morale załóg obu stron można było prześledzić podczas operacji podjętej przez Niemców przeciwko Anglikom 10 lipca. W tę środę Luftwaffe rozpoczęła zażarty atak. Sześćdziesiąt Junkersów Ju 88, dwusilnikowych bombowców nurkowych zaatakowało porty w Falmouth i Swansea, zakłady przemysłowe w Walii Południowej, gdzie zginęło 30 osób oraz lotnisko Martlesham koło Ipswich. Tego samego dnia dwadzieścia pięć dwusilnikowych bombowców Dornierów Do 17 zaatakowało konwój w pobliżu Dover. Jeden statek został zatopiony. W dwa dni później, w wyniku nocnego nalotu na Aberdenn, straciło życie 60 osób.
W tym samym czasie polscy i francuscy piloci, którym udało się zbiec ze swoich krajów przed niemiecką inwazją, zaczęli formować dywizjony. Pierwszy polski dywizjon 302 utworzony 13 lipca, został wyposażony w Hurricane’y i natychmiast rzucony do walki. Polacy, którzy doświadczyli już nazistowskiej brutalności , byli nieustraszeni, oddani i niemal fanatycznie zażarci w atakach na Luftwaffe. Wielu z nich, w wyniku niemieckiej inwazji, utraciło rodziny, domy oraz wszystkie dobra i kierowało nimi tylko jedno pragnienie – zabijać Niemców. To powodowało, że polskie dywizjony były niezwykle bohaterskie, odważne do granic zuchwalstwa, choć niezwykle trudne do kierowania.
18 lipca bombowce RAF, w odwecie za zbombardowanie celów w Anglii, dokonały nalotu na zakłady Kruppa w Essen i na cele w Bremie. Następnego dnia Dorniery Do 17 zaatakowały zakłady Rolls Royce’a w Glasgow. Naloty na cele na morzu i lądzie powtarzały się każdego dnia, a nacisk na załogi lotnicze wzrastał. Z końcem lipca Goering utworzył pierwszy nocny dywizjon myśliwski Luftwaffe wyposażony w Messerschmitty Bfl10 i wkrótce ogłoszono pierwsze zestrzelenie bombowca RAF nad północno-zachodnimi
Niemcami. W dwa dni potem, 22 lipca, nocny dywizjon RAF zestrzelił Dornier Do 17 koło Brighton. Zwycięstwo odniosła maszyna typu Blenheim, kierująca się wskazaniami radaru.
28 lipca walki się nasiliły. Południowo-afrykański pilot Malan , stacjonujący w Biggin Hill, zestrzelił jednego z najlepszych niemieckich pilotów Möldersa, który lądował przymusowo we Francji. Do końca lipca Niemcy stracili 139 maszyn. Straty RAF wynosiły jedynie 52 maszyny.
1 sierpnia Hitler przesunął datę inwazji na Anglię na 15 września. W ciągu dwóch pierwszych tygodni sierpnia Niemcy kontynuowali naloty na konwoje morskie, cele głównie militarne i od czasu do czasu dochodziło do potyczek powietrznych. Aż wreszcie, 13 sierpnia, Goering rozpoczął operację , której celem było zniszczenie sił myśliwskich RAF i oczyszczenia przed inwazją nieba nad Kanałem. Bitwa o Anglię rozpoczęła się na dobre. W rzeczywistości , zapowiadana przez Goeringa ofensywa, która miała zniszczyć siły RAF, rozpoczęła się nie tyle rykiem lwa, co skomleniem. Poranne naloty odwołano i w tamten wtorek przed południem na angielskim niebie pojawiło się jedynie siedemdziesiąt Dornierów bez eskorty, które zrzuciły bomby na bazę lotniczą pod Eastchurch nad brzegiem Tamizy. Dywizjon Junkersów Ju 88, który miał dokonać nalotu na Farnborough nie odnalazł wyznaczonego celu.
Jednak po południu Luftwaffe zebrała siły i nalot Junkersów Ju 88 doprowadził do wielu pożarów w dokach Southampton. Spitfire’y zestrzeliły jednak nad Hampshire dziewięć Stukasów, dzięki czemu dzień zakończył się sukcesem Anglików. W sumie, pierwszego dnia ofensywy Niemcy stracili czterdzieści dwa samoloty, a RAF trzynaście myśliwców. Następnego dnia wyniki dla RAF były jeszcze pomyślniejsze, gdyż zestrzelono dziewiętnaście maszyn niemieckich, a stracono jedynie cztery.
15 sierpnia Luftwaffe dokonała pierwszego, prawdziwego pokazu sił nad Anglią. Luftwaffe 2, 3 i 5 rozpoczęły bombardowania lotnisk na południu i w północno-wschodnim rejonie Anglii. Atakująca na północy Luftwaffe 5 leciała ze Skandynawii, ale została przez RAF skutecznie odparta. Na południu jednak naloty wyrządziły poważne szkody. Jedna z elitarnych jednostek Goeringa, 210 dywizjon doświadczalny, zbombardował lotnisko w Croydon, zabijając 62 osoby. Jednak w trakcie nalotu Niemcy stracili sześć Messerschmitów 110, w tym maszynę dowódcy dywizjonu 210.
Całkowite straty Luftwaffe w dniu 15 sierpnia wynosiły nie sto czterdzieści cztery samoloty, jak radośnie donosił Daily Mirror, ale siedemdziesiąt sześć maszyn. RAF miał też zły dzień i stracił pięćdziesiąt myśliwców.
Następnego dnia bomby spadły na Tangmere w West Sussex, w najbardziej na południe wysuniętej części Anglii i na siedem innych baz RAF. Z przechwyconych potem i analizowanych przez specjalistów RAF archiwów dowództwa Luftwaffe wynikało, że Niemcy oceniali stan posiadania strony brytyjskiej na trzysta myśliwców. Brało się to zapewne stąd, że każdy strącony angielski myśliwiec był liczony kilka razy przez poszczególne załogi Luftwaffe. W rzeczywistości RAF w tym momencie dysponował siedmiuset myśliwcami w linii i większość z nich znajdowała się w powietrzu w dniu 18 sierpnia, kiedy to Luftwaffe ponownie przypuściła szturm na bazy lotnicze w południowo-wschodniej Anglii. Niemcy i tym razem ponieśli poważne straty. Zestrzelono dziewiętnaście Stukasów, osiem spośród pięćdziesięciu eskortujących je Me 109 i kilka innych maszyn. Wieczorem do baz nie powróciły sześćdziesiąt dwie maszyny niemieckie i trzydzieści cztery angielskie.
Po słonecznych, bezchmurnych tygodniach przyszło kilka dni deszczowych. Od 19 do 23 sierpnia padało, a niebo pokryły niskie chmury. Wprawdzie naloty całkowicie nie ustały, jednak piloci RAF mieli kilka dni tak upragnionego wytchnienia. Mechanicy gorączkowo naprawiali uszkodzone maszyny i sprzęt, uzupełniano nawierzchnię trawiastych lotnisk, zasypywano kratery po bombach. Goering złościł się, że czas upływa bezczynnie. W niedzielę , 24 sierpnia, przejaśniło się i wyjrzało słońce, a Luftwaffe podjęła masowe naloty na lotniska południowo-wschodniej Anglii, w rejonie przewidzianym na lądowanie sił desantowych marszałka von Rundstedta. Bazę RAF Manston w Kent ewakuowano. Baza Hornchurch, po drugiej stronie Tamizy, została poważnie zniszczona. Spadły bomby na dzielnice mieszkaniowe Portsmouth i Ramsgate. Najtragiczniejszym jednak było to, że na Londyn zostały zrzucone bomby zapalające. Stało się to przypadkowo. Dywizjon, który miał zaatakować fabrykę samolotów w Short zgubił cel zmylony przez brytyjskie stacje zagłuszające.
Być może konsekwencją tego błędu była porażka Niemców w Bitwie o Anglię, a w końcu przegrana wojna. Nalot wzbudził bowiem gniew opinii publicznej i rządu oraz pociągnął za sobą wydarzenia o ogromnym znaczeniu.
W odwecie za bombardowanie celów cywilnych w dzielnicach Londynu, Churchill rozkazał RAF zaatakować Berlin, choć w owych czasach , była to operacja trudna i ryzykowna dla będących w służbie bombowców RAF. Spośród 81 dwusilnikowych bombowców, które wystartowały w nocy 25 sierpnia, jedynie 29 osiągnęło cel. Pozostałe nie dotarły do niego. Zniszczenia, będące wynikiem bombardowania, były niewielkie, natomiast zginęło ośmiu lotników, a dwudziestu dziewięciu zostało rannych. Hitler, któremu Goering obiecywał, że bomby wrogów nigdy nie spadną na Berlin, wpadł we wściekłość i podjął jedną z wielu błędnych i nie przemyślanych decyzji, które były sprzeczne z interesem militarnym Niemiec. Zapominając, że głównym celem Luftwaffe było zniszczenie sił myśliwskich RAF, rozkazał bombardowanie Londynu tak, jak Warszawy czy Rotterdamu. Przygotowania do tej operacji i same naloty, które rozpoczęły się 7 września i trwały przez 57 dni i nocy bez przerwy, osłabiły siły Luftwaffe i zmniejszyły nacisk wywierany na brytyjskie lotnictwo myśliwskie.
Jednak, po niezbyt udanym początku, w dniach od 13 do 17 sierpnia , kiedy to Niemcy stracili 255 samolotów, począwszy od 24 sierpnia Luftwaffe miała wszelkie szanse na wygranie bitwy. Wprawdzie strona niemiecka każdego dnia traciła więcej samolotów, ale też startowała z lepszej pozycji (1137 myśliwców przeciwko 620 Huricane’om i Spitfire’om), a wiele spośród zniszczonych maszyn było bombowcami. Tak więc, siły myśliwskie Niemców, w porównaniu z brytyjskimi, rosły, tym bardziej, że około tysiąca pilotów myśliwskich, jakimi dysponowała Anglia w trzecim tygodniu sierpnia, wykazywało objawy narastającego zmęczenia. Gdyby Goering zdołał utrzymać nacisk na bazy lotnicze południowo-wschodniej Anglii, RAF mógłby zostać rozbity. Marszałek Hugh Dowding, dowódca lotnictwa myśliwskiego, mniej więcej to powiedział Churchillowi, co zapewne zadecydowało o tym, że po bitwie został zwolniony ze stanowiska.
Można stawiać różne hipotezy, co by było, gdyby Hitler trzymał się wcześniej ustalonej strategii. Faktem jest, że tego nie zrobił, lecz odciągnął siły Luftwaffe od najważniejszego zadania, jakim było osiągnięcie pełnego panowania w przestrzeni powietrznej nad Kanałem. Pod koniec sierpnia Luftwaffe każdego dnia odbywała naloty na bazy lotnicze na południu Anglii, wokół Londynu i Essex. W nocy, z 26 na 27 sierpnia, bomby spadły na Birmingham, Coventry i Plymouth. 28 sierpnia bombardowano Liverpool, a w nocy z 31 sierpnia na 1 września – Liverpool i Merseyside. Nie próżnowało lotnictwo bombowe Raf. 28, 30 i 31 sierpnia bomby spadły ponownie na Berlin.
Wrzesień rozpoczął się wielkim nalotem na bazę myśliwców Biggin Hill w Kent, która została poważnie uszkodzona. 2 września miał miejsce ponowny nalot na Biggin Hill i kilka innych baz. 3 września, w rocznicę przystąpienia Anglii do wojny, RAF świętował kolejnym nalotem na Berlin. Tegoż też dnia Hitler przesunął datę inwazji z 15 na 21 września. 4 i 5 września Niemcy zbombardowali zakłady lotnicze Vickersa w Brooklands, powodując wstrzymanie produkcji bombowca Wellington. 6 września Niemcy bombardowali zakłady lotnicze Hawkera w Weybridge.
7 września rozpoczęły się bombardowania Londynu, a w związku z tym nie było już tak intensywnych nalotów na lotniska i pozycje wojskowe. Zanim Niemcy przyznali, że przegrali Bitwę o Anglię miał miejsce jeszcze jeden ciężki nalot. 14 września Luftwaffe zbombardowała cele w południowej Anglii, napotykając na stosunkowo niewielki opór. Zachęcony tym Goering w niedzielę, 15 września, postanowił powtórzyć operację. Do dziś 15 września obchodzony jest jako „Dzień Bitwy o Anglię”. Wykonano dwa wielkie dzienne naloty na Londyn, ale Niemcy napotkali silny opór ze strony RAF, który ogłosił, że zestrzelono 185 samolotów wroga. W rzeczywistości strącono 53 maszyny, a 16 dalszych uszkodzono. RAF stracił 13 pilotów i 26 maszyn. Bomby spadły na miasto i 13 września uszkodzony został między innymi Buckingham Palace.
Następny dzień był zdumiewająco spokojny. Jednak 17 września zagrożenie powróciło. Liczna formacja Me 109 przeleciała na niskim pułapie nad Kent, a potem do wieczora było spokojnie. 18 września też nie odnotowano większych nalotów. Powoli zaczęto sobie uświadamiać, że „Nieliczni” jak mówił Churchill, odnieśli wielkie zwycięstwo nad potężnym przeciwnikiem.
Tego też dnia Hitler odłożył operację „Lew Morski” na czas nieokreślony. Inwazja na Anglię była jedyną tego rodzaju operacją, jaką Hitler planował i której nie wykonał. To niepowodzenie i niemożność zapanowania nad całą Europą Zachodnią spowodowało, że zwracając się na Wschód, Hitler zaangażował Niemcy w wojnę na wielu frontach. Bezwiednie uświadomił światu, a głównie Stanom Zjednoczonym, że można go pokonać.
Bitwa o Anglię była pierwszą wielką porażką Hitlera, tak jak Bitwa pod Midway, pierwszą porażką Japończyków na Pacyfiku. Gdy kończyło się lato 1940 r., świat z trwogą oczekiwał dalszych wydarzeń.
Blitz
30 sierpnia Niemieckie Biuro Informacyjne przekazało następującą wiadomość do Londynu: „Ataki naszej Luftwaffe, to jedynie wstęp. Decydujące uderzenie nastąpi”.
Niemiecka propaganda przynajmniej tym razem mówiła prawdę. 7 września o 16:56 londyńskie syreny obwieściły nalot, w którym uczestniczyło 357 niemieckich bombowców w eskorcie myśliwców. Leciały wzdłuż Tamizy od strony morza i wznieciły szereg pożarów w rejonie doków, gdy zapadł zmrok, ogień oświetlał brygady straży pożarnej, które przez nadchodzące dwa miesiące miały pełne ręce roboty. Tak wyglądał początek niemieckiego Blitzu na Londyn. Był to też jedyny wielki nalot terrorystyczny dokonany w dzień.
Następny atak rozpoczął się o godz. 20:10 i trwał do 4:30 nad ranem. Z nieba sypał się grad bomb zapalających i burzących. Nad ranem w Londynie było dziewięć stref rozległych pożarów. Tysiące domów zostało zniszczonych, 430 osób, także kobiet i dzieci, poniosło śmierć, 1600 było ciężko rannych.
Kolejnej nocy ponownie nadleciały niemieckie bombowce, burząc City, finansowe centrum świata, i rejon doków. Przez dziewięć i pół godziny dwieście bombowców zrzucało grad bomb, które w południowych rejonach Londynu wznieciły wiele pożarów, zniszczyły sieć komunikacyjną, zburzyły setki domów. Zginęło 412 osób cywilnych, a 747 odniosło ciężkie rany.
W nocy z poniedziałku na wtorek, zabito następnych 370 cywilów i raniono 1400. Kolejna noc pochłonęła nie mniej ofiar. Od środy Londyn zaczął się bronić. W centrum miasta ustawiano baterie dział przeciwlotniczych, które otwarły gęsty ogień. Nie zestrzelono żadnego samolotu, lecz straty i liczba ofiar się zmniejszyły.
Do końca września naloty odbywały się każdej nocy. Rosła liczba ofiar i mnożyły się straty. W sumie we wrześniu zginęło 5 730 osób, 10 000 zostało rannych. Zniszczono drogi, system łączności, gazociągi, linie elektryczne, a także wiele londyńskich szpitali.
W październiku liczba ataków jakby zmalała. 6 października na Londyn spadła tylko jedna bomba, ale naloty odbywały się każdej nocy. Szczególnie ciężką była noc 15 października. Tym razem pojawiło się ponad 400 bombowców i zrzuciło około tysiąca bomb, w wyniku czego 430 osób zostało zabitych, a 900 ciężko rannych.
Naloty trwały do 2 listopada, który był pięćdziesiątym siódmym dniem Blitzu. Umęczeni Londyńczycy gasili pożary, liczyli zabitych, przeszukiwali ruiny i z niepokojem czekali na kolejną noc i fale nalotów. Tym razem jednak panowała cisza. Zła passa została przerwana. Wszelako w listopadzie miały miejsce jedynie trzy noce bez nalotów. Najcięższy z nich nastąpił w okresie pełni, 15 listopada. Poprzedniej nocy, równie silny nalot uderzył na Coventry, w serce przemysłowe Anglii. Teraz wiemy, że Churchill był informowany o rajdzie, dzięki tajnemu ośrodkowi nasłuchowemu wywiadu w Blechley Park, który odcyfrowywał rozkazy dla Luftwaffe szyfrowane przez maszynę o nazwie „Enigma”, jednak nie mógł zwiększyć obrony Coventry, by nie wzbudzić podejrzenia Niemców, iż Alianci rozszyfrowują ich sygnały radiowe.
Fakt rozszyfrowania, określany mianem operacja „Ultra” utrzymywany był w tajemnicy nie tylko do końca wojny, ale przez kilka następnych dziesięcioleci. Mało było równie ważnych operacji wywiadowczych, zakończonych tak niebywałym sukcesem umożliwiającym zdobycie wielu bezcennych informacji strategicznych. Oczywiście, nie zmienia to faktu, że w nocy, z 14 na 15 listopada 1940 r., w wyniku nalotu dziesiątki domów i katedra w Coventry zostało zbombardowanych.
Do końca listopada 1940 r. w rejonie Londynu zginęło 12 696 osób, a 20 000 zostało rannych. Na stolicę Anglii spadło około 36 000 bomb. Jednak właśnie wtedy dowództwo niemieckie zorientowało się, że strategia niszczenia i zastraszania Anglii nie daje rezultatu. Jeszcze w grudniu miały miejsce masowe naloty głównie z użyciem bomb zapalających na Londyn, które spotęgowały się w styczniu 1941 r. Natężenie Blitzu jednak wyraźnie malało, choć naloty na Anglię kontynuowano do maja 1941 r. Liczbę ofiar śmiertelnych szacuje się na 40 000, a ciężko rannych na 46 000. Zburzonych lub uszkodzonych zostało ponad milion domów. W trakcie Bitwy o Anglię i Blitzu Niemcy stracili 2 400 samolotów, nie osiągając żadnego z założonych celów.
Bitwa o Midway
bitwa lotniczo-morska w czasie II wojny światowej, stoczona 4 czerwca 1942 pomiędzy okrętami japońskimi a amerykańskimi, w pobliżu atolu Midway na Oceanie Spokojnym, zakończona decydującym zwycięstwem amerykańskim. Uznawana jest za punkt zwrotny w wojnie na Pacyfiku.
Guadalcanal
Walki o Guadalcanal w czasie II wojny światowej trwały od 7 sierpnia 1942 do 8 lutego 1943 i były początkiem amerykańskiej kontrofensywy lądowej w trwającej od dziewięciu miesięcy wojnie z Japonią; operacja lądowania na wyspie Guadalcanal w archipelagu Wysp Salomona była też pierwszym amerykańskim desantem w obliczu nieprzyjaciela i to przeprowadzonym od razu z powodzeniem. Jednocześnie trwały walki lotnictwa bombowego i myśliwskiego z wykorzystaniem bazy w Rabaul (Japończycy) oraz z wykorzystaniem baz na Nowej Kaledonii, lotniskowców Floty Pacyfiku i Lotniska Hendersona na Guadalcanalu (Amerykanie). Ponadto miały miejsce liczne bitwy morskie na okolicznych wodach, co znacznie uszczupliło potencjał wojenny Japonii.
Atak na ZSRR
Plan ataku Niemiec na ZSRR opatrzony był kryptonimem „Fall Barbarossa” (rudobrody). Powodem napaści na Związek Sowiecki była chęć uzyskania dojścia do Morza Kaspijskiego (tereny bogate w ropę naftową) i opanowanie portu Baku. Plan zakładał dotarcie do Moskwy w czasie szybkiego marszu i zmuszenie Stalina do podpisania pokoju na warunkach niemieckich.
Stalin był pewny paktu Ribbentrop-Mołotow z 1939r, jednak w 1941r zdecydował się na zawarcie paktu o nieagresji z Japonią. Pakt ten podpisali premierzy spraw zagranicznych obu państw Matsuoka i Mołotow.
22.VI.1941r, niemal dokładnie w rocznicę wkroczenia do Rosji wojsk napoleońskich, trzymilionowa armia niemiecka uderzyła na Związek Radziecki. Uderzenie nastąpiło w trzech kierunkach. Z terenu Prus Wschodnich grupa armii północ pod dowództwem gen. von Leeba przemieszczała się na Leningrad i miała za cel zdobycie miasta. Grupa armii środek (gen. Bock) uderzyła z terenów Generalnego Gubernatorstwa i ruszyła w kierunku Moskwy. Grupa armii południe (gen. Rundsted) uderzyła z Rumunii i Słowacji, mając za cel dotarcie do Baku.
Od VI do IX trwała ofensywa wojsk niemieckich w głąb Rosji bez większego oporu ze strony Rosjan. Nie odbyła się jako taka wojna graniczna. Stalin był zaskoczony, armia czerwona źle przygotowana, brak dobrej kadry oficerskiej po czystce z 1937r, a część narodów bałtyckich i Ukraińców widziała w zaistniałej sytuacji szansę na uniezależnienie się od Rosji. Armia północ zajęła republiki nadbałtyckie i dotarła do Leningradu lecz nie zdołała zdobyć miasta (oblężenie trwało do I.1944r). Armia środek zdobyła Mińsk, Orszę i została zatrzymana 90km od Moskwy (załamanie się planu „Fall Barbarossa”).
Sojusznikami Niemiec były: Finlandia, Rumunia, Słowacja, Węgry, Włochy oraz formacje ochotnicze z Belgii, Chorwacji, Danii, Francji, Hiszpanii (tzw. błękitna dywizja) i Norwegii. W tym okresie opanowane zostało terytorium, na którym mieszkało 40% ludności ZSRR, a ponad 3 mln żołnierzy radzieckich dostało się do niewoli.
Niemcy nie poparli dążeń niepodległościowych, w tym także Ukraińców, co uważa się za błąd Hitlera, który nie docenił możliwości tego narodu. Przywódca Ukraińców Stepan Bandera został aresztowany. Powstawały jednak oddziały ukraińskie walczące z Niemcami, a także z partyzantką radziecką i polską. Dopiero w 1944r tzw. „banderowcy” i „melnykowcy” stali się Niemcom potrzebni, a ich przywódcy uwolnieni. Część wstępowała do Dywizji SS Galizien. Na terenie republik bałtyckich powstały dywizje: kozacka, a w 1944 – tataro-turkmeńska i kaukaska. Z oddziałów pomocniczych utworzonych w wyniku rekrutacji wśród jeńców radzieckich powstała Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA), którą dowodził Andrieji Własow.
Niemcy opracowali tzw. Generalny Plan Wschód, przewidujący, że na terenach rosyjskich zostaną osiedleni Niemcy, a ludność słowiańska będzie siłą roboczą. Jej część miała zostać przesiedlona na wschód, by przygotować tereny pod dalszą kolonizację niemiecką.
14.VIII.1941r miało miejsce spotkanie Roosevelta i Churchila na pancerniku „Prince of Wales”, które zaowocowało podpisaniem Karty Atlantyckiej. Jej celem było stworzenie świata bez rządów totalitarnych. We wrześniu do dokumentu przystąpił Stalin, jednak z zastrzeżeniem, że nie deklaruje się szanować granic sprzed 1939r, na co Anglia i USA przystały. Słynne 4 wolności Roossevelta to: wolność religii, wolność słowa, wolność od nędzy i wolność od strachu.
Kongres amerykański uchwalił ustawę o pomocy i dzierżawie, co oznaczało, że prezydent Roosevelt ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji o pomocy na rzecz państw zachodnich.
Atak Japonii na Pearl Harbor 7.XII.1941r stał się początkiem czynnego udziału Stanów Zjednoczonych w wojnie.
Od XII.1941r trwała kontrofensywa rosyjska, której dowodził gen. Żukow. Wojska niemieckie zostały zmuszone do cofnięcia się o 100-200 km.
Niemcy postawili sobie za nowy cel zajęcie terenów Ukrainy, która była zapleczem rolniczym Związku Radzieckiego, i odcięcie jej od ZSRR. Z terenów Rostowa planowano dotrzeć do rzeki Wołgi i tam rozdzielić się na dwie grupy. Celem pierwszej z nich było dotarcie do Baku (zatrzymani w rejonie Astrachania). Celem drugiej grupy stało się zaatakowanie Moskwy od strony południowej (zatrzymani w rejonie Stalingradu). Oblężenie Stalingradu (VIII.1942) doprowadziło do jego zniszczenia aż w 90%. Częścią armii niemieckiej walczącej pod Stalingradem dowodził gen. von Paulus podniesiony do rangi marszałka tuż przed podpisaniem aktu kapitulacji 2.II.1943r. Jego armia złamała się m.in. pod wpływem ostrej zimy i głodu. W rezultacie 500 tys. żołnierzy niemieckich dostało się do niewoli.
Po przełomie stalingradzkim zaczęły się ciężkie walki na środkowym i południowym odcinku frontu. Od VII do IX toczyła się, największa w czasie II wojny światowej bitwa pancerna o łuk kurski (Kursk, Orzeł, Biełgorod). Plan bitwy obejmowała niemiecka operacja „Cytadela”, która za cel stawiała odzyskanie inicjatywy strategicznej na froncie. Hitler bardzo liczył na nowe czołgi typu „Tiger” i „Panther”. Po stronie Niemiec walczyło ponad 500 tys. żołnierzy lecz zwycięstwo odniosła Armia Czerwona. Niemcy zostali odepchnięci o ponad 300 km, armia radziecka przekroczyła Dniepr i wyzwoliła Kijów. Inicjatywa przeszła w ręce ZSRR od bitwy pod Stalingradem.
W bitwie pod wsią Prochorowka utknęło 1100 czołgów. Sukces odnieśli Rosjanie. Stalin użył nowych dział tzw. katiuszy (gen. Żukow i gen. Wasilewski).
Stalin był pewny paktu Ribbentrop-Mołotow z 1939r, jednak w 1941r zdecydował się na zawarcie paktu o nieagresji z Japonią. Pakt ten podpisali premierzy spraw zagranicznych obu państw Matsuoka i Mołotow.
22.VI.1941r, niemal dokładnie w rocznicę wkroczenia do Rosji wojsk napoleońskich, trzymilionowa armia niemiecka uderzyła na Związek Radziecki. Uderzenie nastąpiło w trzech kierunkach. Z terenu Prus Wschodnich grupa armii północ pod dowództwem gen. von Leeba przemieszczała się na Leningrad i miała za cel zdobycie miasta. Grupa armii środek (gen. Bock) uderzyła z terenów Generalnego Gubernatorstwa i ruszyła w kierunku Moskwy. Grupa armii południe (gen. Rundsted) uderzyła z Rumunii i Słowacji, mając za cel dotarcie do Baku.
Od VI do IX trwała ofensywa wojsk niemieckich w głąb Rosji bez większego oporu ze strony Rosjan. Nie odbyła się jako taka wojna graniczna. Stalin był zaskoczony, armia czerwona źle przygotowana, brak dobrej kadry oficerskiej po czystce z 1937r, a część narodów bałtyckich i Ukraińców widziała w zaistniałej sytuacji szansę na uniezależnienie się od Rosji. Armia północ zajęła republiki nadbałtyckie i dotarła do Leningradu lecz nie zdołała zdobyć miasta (oblężenie trwało do I.1944r). Armia środek zdobyła Mińsk, Orszę i została zatrzymana 90km od Moskwy (załamanie się planu „Fall Barbarossa”).
Sojusznikami Niemiec były: Finlandia, Rumunia, Słowacja, Węgry, Włochy oraz formacje ochotnicze z Belgii, Chorwacji, Danii, Francji, Hiszpanii (tzw. błękitna dywizja) i Norwegii. W tym okresie opanowane zostało terytorium, na którym mieszkało 40% ludności ZSRR, a ponad 3 mln żołnierzy radzieckich dostało się do niewoli.
Niemcy nie poparli dążeń niepodległościowych, w tym także Ukraińców, co uważa się za błąd Hitlera, który nie docenił możliwości tego narodu. Przywódca Ukraińców Stepan Bandera został aresztowany. Powstawały jednak oddziały ukraińskie walczące z Niemcami, a także z partyzantką radziecką i polską. Dopiero w 1944r tzw. „banderowcy” i „melnykowcy” stali się Niemcom potrzebni, a ich przywódcy uwolnieni. Część wstępowała do Dywizji SS Galizien. Na terenie republik bałtyckich powstały dywizje: kozacka, a w 1944 – tataro-turkmeńska i kaukaska. Z oddziałów pomocniczych utworzonych w wyniku rekrutacji wśród jeńców radzieckich powstała Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA), którą dowodził Andrieji Własow.
Niemcy opracowali tzw. Generalny Plan Wschód, przewidujący, że na terenach rosyjskich zostaną osiedleni Niemcy, a ludność słowiańska będzie siłą roboczą. Jej część miała zostać przesiedlona na wschód, by przygotować tereny pod dalszą kolonizację niemiecką.
14.VIII.1941r miało miejsce spotkanie Roosevelta i Churchila na pancerniku „Prince of Wales”, które zaowocowało podpisaniem Karty Atlantyckiej. Jej celem było stworzenie świata bez rządów totalitarnych. We wrześniu do dokumentu przystąpił Stalin, jednak z zastrzeżeniem, że nie deklaruje się szanować granic sprzed 1939r, na co Anglia i USA przystały. Słynne 4 wolności Roossevelta to: wolność religii, wolność słowa, wolność od nędzy i wolność od strachu.
Kongres amerykański uchwalił ustawę o pomocy i dzierżawie, co oznaczało, że prezydent Roosevelt ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji o pomocy na rzecz państw zachodnich.
Atak Japonii na Pearl Harbor 7.XII.1941r stał się początkiem czynnego udziału Stanów Zjednoczonych w wojnie.
Od XII.1941r trwała kontrofensywa rosyjska, której dowodził gen. Żukow. Wojska niemieckie zostały zmuszone do cofnięcia się o 100-200 km.
Niemcy postawili sobie za nowy cel zajęcie terenów Ukrainy, która była zapleczem rolniczym Związku Radzieckiego, i odcięcie jej od ZSRR. Z terenów Rostowa planowano dotrzeć do rzeki Wołgi i tam rozdzielić się na dwie grupy. Celem pierwszej z nich było dotarcie do Baku (zatrzymani w rejonie Astrachania). Celem drugiej grupy stało się zaatakowanie Moskwy od strony południowej (zatrzymani w rejonie Stalingradu). Oblężenie Stalingradu (VIII.1942) doprowadziło do jego zniszczenia aż w 90%. Częścią armii niemieckiej walczącej pod Stalingradem dowodził gen. von Paulus podniesiony do rangi marszałka tuż przed podpisaniem aktu kapitulacji 2.II.1943r. Jego armia złamała się m.in. pod wpływem ostrej zimy i głodu. W rezultacie 500 tys. żołnierzy niemieckich dostało się do niewoli.
Po przełomie stalingradzkim zaczęły się ciężkie walki na środkowym i południowym odcinku frontu. Od VII do IX toczyła się, największa w czasie II wojny światowej bitwa pancerna o łuk kurski (Kursk, Orzeł, Biełgorod). Plan bitwy obejmowała niemiecka operacja „Cytadela”, która za cel stawiała odzyskanie inicjatywy strategicznej na froncie. Hitler bardzo liczył na nowe czołgi typu „Tiger” i „Panther”. Po stronie Niemiec walczyło ponad 500 tys. żołnierzy lecz zwycięstwo odniosła Armia Czerwona. Niemcy zostali odepchnięci o ponad 300 km, armia radziecka przekroczyła Dniepr i wyzwoliła Kijów. Inicjatywa przeszła w ręce ZSRR od bitwy pod Stalingradem.
W bitwie pod wsią Prochorowka utknęło 1100 czołgów. Sukces odnieśli Rosjanie. Stalin użył nowych dział tzw. katiuszy (gen. Żukow i gen. Wasilewski).
Atak na Pearl Harbor
Pearl Harbor to port i baza marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, położony w południowo-wschodniej części wyspy Oahu, wokół zatoki Pearl Harbor, ok. 11 km na zachód od Honolulu, wzniesiona wielkim nakładem środków i pieniędzy W 1887 przekazane Amerykanom przez władze Hawajów z przeznaczeniem na budowę portu, którą rozpoczęto w 1898. Od 1908 baza marynarki wojennej. W 1941 Pearl Harbor był schronieniem dla najpotężniejszych sił morskich i powietrznych świata. W jej skład wchodziły m.in. baseny portowe, nabrzeża, specjalne keje dla pancerników, duża stocznia remontowa, koszary, szpitale wojskowe oraz liczne urządzenia do obsługi okrętów jak obszerny suchy dok, dźwigi i warsztaty. Oprócz tego na Oahu mieściły się wielkie magazyny materiałów wojennych m.in. zbiorniki z zapasami kilkuset tysięcy ton doskonałego paliwa. W obrębie bazy znajdowały się także rozległe lotniska i hangary będące schronieniem dla licznych samolotów myśliwskich, bombowych i rozpoznawczych. Obronę bazy stanowiły stanowiska artylerii nadbrzeżnej oraz przeciwlotniczej (m.in. nowoczesne armaty kalibru 127 mm). Poważną wadą był natomiast brak sieci przeciwtorpedowych osłaniających okręty. Dowództwo floty uznało, że wody otaczające Pearl Harbor są zbyt płytkie do przeprowadzenia skutecznego ataku torpedowego, zaś obronę przed bombowcami miały zapewnić nowoczesne myśliwce P-40 "Warhawk" i stosunkowo liczna artyleria przeciwlotnicza.
Idee osiągnięcia celu:
Dwa sztaby decydujące o strategii Japonii w zbliżającej się wojnie miały jak odmienne zdanie na sposób osiągnięcia celu. Sztab Generalny Marynarki Wojennej chciał przeprowadzenia akcji przez zajęcie pól naftowych z użyciem większości sił nawodnych a następnie wygranie bitwy z Flota Pacyfiku, która zapewne wypłynie z Pearl Harbor i stanie do bitwy. Oficerowie Sztabu Połączonej Floty planowali o wiele bardziej śmiałą akcję. Jej największym orędownikiem był admirał Isoroku Yamamoto. Twierdził on, że zaatakowanie i zajęcie pól naftowych znajdujących się daleko na południu jest bardzo ryzykowne bez uprzedniego zneutralizowania amerykańskiej floty. Zdaniem admirała Yamamoto mogłoby
to spowodować zostawienie na pastwę losu wysp Japonii. Dowodził, że w razie ataku sił Floty Pacyfiku na rejony zachodniego Pacyfiku operujący na południu zespół uderzeniowy nie zdąży przegrupować sił i stawić skutecznie czoła nieprzyjacielowi. Yamamoto stwierdził, że zajęcie złóż ropy powinno poprzedzić uderzenie na Flotę Pacyfiku stacjonującą na Hawajach. Tak też narodził się pomysł ataku na Pearl Harbor. Mimo protestów Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej, która uważała cały ten plan za zbyt ryzykowny Yamamoto uzyskał zgodę Tokio na przeprowadzenie akcji. Przygotowania do niej rozpoczęły się na 35 dni przed wybuchem wojny, dokładnie 3 listopada 1941 roku.
Co nieco o ataku:
Od dawna wiadomo było, iż atak na Stany Zjednoczone wisi w powietrzu. Głównym powodem było ograniczenie w dostawie ropy naftowej do kraju kwitnącej wiśni. Tak więc jasne było, że pierwsze operacje wojskowe przeprowadzone powinny być w taki sposób by zapewnić obfite źródła zaopatrzenia w ropę naftową. Doskonałym celem stały się rejony Azji Południowo-Wschodniej bogate w ten surowiec. W 1941 roku przez sztab admirała I. Yamamoto został opracowany plan akcji, który miał polegać na ataku powietrznym bez wypowiedzenia wojny na bazę marynarki wojennej USA na wyspie Oahu na Hawajach, który miał być bezpośrednim wypowiedzeniem wojny przeciwko Stanom Zjednoczonym. Realizacja planu została przewidziana na 7.12.1942 roku, sygnałem do rozpoczęcia nalotów było hasło TORA-TORA-TORA (co oznacza po japońsku TYGRYS-TYGRYS-TYGRYS).Do wykonania operacji wyznaczono siły pod dowództwem wiceadmirała Ch. Nagumo. Zostały wypuszczone w morze 26.12.1941 roku i pozycję 275 mil na północ od wyspy Oahu zajęły o świcie 7 grudnia. Do ataku ruszyło 40 samolotów torpedowych, 104 bombowce, 45 myśliwców. Kolejnych 50 myśliwców krążyło nad ugrupowaniem jako osłona przed atakiem lotnictwa amerykańskiego. W sumie na pokładzie lotniskowców znajdowało się około 350 samolotów. W porcie Pearl Harbor na stosunkowo małym terytorium znajdowało się 70 okrętów, nie było wśród nich lotniskowców, które wyszły z portu 9 dni wcześniej z transportem samolotów na wyspę Wake i Midway. Na Oahu znajdowało się także 387 samolotów. Dowódcą amerykańskich sił na Pacyfiku był admirał H.E. Kimmel. Japońskie samoloty w pierwszej fazie dotarły nad cel około godziny ósmej rano i wykonały zadanie, drugie uderzenie nastąpiło później. Cała akcja zakończyła się o dziesiątej rano.
Straty:
Bardzo dotkliwe były straty w ludziach: 2001 marynarzy i oficerów marynarki zginęło, 710 zostało rannych. Piechota morska straciła 107 ludzi, lotnictwo i wojska lądowe miały 238 zabitych i 364 rannych W wyniku nieprzewidzianego ataku straty amerykańskie wyniosły: 7 pancerników, zatopionych lub poważnie uszkodzonych, oraz 11 mniejszych jednostek i 188 samolotów. Zabitych i rannych zostało 3581 żołnierzy.
Spośród 8 uszkodzonych okrętów liniowych wszystkie (z wyjątkiem USS "Arizona") nadawały się do remontu (ostatecznie zrezygnowano też z odbudowy USS "Oklahoma"). Podczas ataku w bazie nieobecne były lotniskowce. Uniknęły dzięki temu zniszczenia i później posłużyły amerykanom jako główne narzędzie w wojnie na Pacyfiku. Straty amerykańskie były znacznie poważniejsze niż japońskie. Ich wykaz według raportu Połączonego Komitetu do Zbadania Ataku na Pearl Harbor miał być następujący:
Okręty zatopione:
o pancernik "USS Arizona"
o pancernik "USS California"
o pancernik "USS West Virginia"
o stawiacz min "USS Oglala"
Okręty przewrócone
o pancernik "USS Oklahoma"
o okręt pomocniczy "USS Utah"
Okręty uszkodzone
o pancernik "USS Maryland"
o pancernik "USS Pensylvania"
o pancernik "USS Tennesse"
o lekki krążownik "USS Helena"
o lekki krążownik "USS Raleigh"
o lekki krążownik "USS Honolulu"
o niszczyciel "USS Cassin"
o niszczyciel "USS Dawnes"
o niszczyciel "USS Show"
Spośród 353 maszyn japońskich, które wzięły udział w nalocie na Pearl Harbor stracono łącznie 29 zestrzelonych samolotów w tym 9 myśliwców, 15 bombowców nurkujących 6 okrętów podwodnych oraz 5 samolotów torpedowych. Zginęło 55 pilotów. Duży okręt podwodny I-70 oraz 5 miniaturowych . 74 samoloty bojowe poniosły uszkodzenia.
Szczegółowy Atak
Cała koncentracja sił mających przeprowadzić operację na USA zakończyła się 22 listopada. W skład zespołu dowodzonego przez wiceadmirała Chuichi Nagumo wchodziły:
- Zespół Uderzeniowy Lotniskowców - 6 lotniskowców
- Zespół Osłony - 2 szybkie pancerniki, 2 ciężkie i 1 lekki krążownik oraz 9 niszczycieli
- Zespół Dalekiego Rozpoznania - 3 okręty podwodne
- Zespół Zaopatrzeniowy - 8 zbiornikowców
Datę ataku ustalono na 7 grudnia. Tego dnia, podczas gdy flota Nagumo zbliżała się do miejsca, z którego startować miały samoloty do ataku, Japończycy otrzymali niepokojącą wiadomość. Donoszono, że w Pearl Harbor nie stacjonują żadne amerykańskie lotniskowce. Plan zakładał obecność w porcie lotniskowców "Yorktown", "Lexington", "Enterprise" i "Hornet". Ich jednak tam nie było. Pojawienie się japońskich samolotów było dla amerykanów ogromnym zaskoczeniem. Wielu początkowo zdawało się, że są to ćwiczenia. W niedzielny poranek na pokładach okrętów były niepełne załogi. Wielu wyższych oficerów było w domach, a marynarze znajdowali się na przepustkach w Honolulu. Brakowało amunicji do armat przeciwlotniczych (pociski były zamknięte w komorach). Tylko pancernik USS "Nevada" posiadał pełen zapas amunicji podręcznej (do natychmiastowego użytku).200 mil na północ od Pearl Harbor w powietrze zostały wyrzucone pierwsze samoloty japońskie. Była dokładnie godzina 6.00 rano. W pierwszej części nalotu udział wzięły 183 maszyny. Grupa ta rozpoczęła atak o 7.49.Tak jak podejrzewano zaskoczono Amerykanów. Na początku zbombardowano lotniska Wheeler Field i Hickam Field oraz bazy wojskowe na wyspie Ford Island. Nalot ten był bardzo skuteczny. Druga fala japońskich samolotów zrzuciła swoje bomby o godzinie 8.54. Ich celem były bazy lotnicze. O godzinie 13.00 wszystkie ocalałe samoloty powróciły na lotniskowce.
Przyczyny klęski:
Przyczyną klęski i zaskoczenia był między innymi termin operacji (niedziela). Amerykanie nie dopełnili podstawowych wymogów bezpieczeństwa: nie istniała sieć posterunków obserwacyjnych, nie działało rozpoznanie radiolokacyjne, okręty były pozbawione sieci przeciwtorpedowych. W chwili ataku żadne działo przeciwlotnicze nie było gotowe do użycia. Klęska Amerykanów jest dziwna tym bardziej, że złamali oni słynny japoński "purpurowy kod" jeszcze w 1940 (kryptolog W. Friedman). Klęska okazała się chwilowym, choć dotkliwym niepowodzeniem. Pozwoliła Japończykom zachować inicjatywę strategiczną przez następne pół roku. Dalszy ciąg przyczyn klęski to lawina błędów po stronie US Navy. Amerykanie zignorowali wszystkie ostrzeżenia o ataku. Kilka godzin przed uderzeniem japońskiego lotnictwa, niszczyciel USS "Ward" zatopił w amerykańskiej strefie bezpieczeństwa niezidentyfikowany okręt podwodny. Meldunek dowódcy okrętu został zbagatelizowany i nawet nie dostarczono go dowództwu floty. Amerykański wywiad, który złamał szyfry japońskie, także miał pełen obraz sytuacji. Raport zawierający ostrzeżenie przed atakiem utknął jednak w drodze i został dostarczony admirałowi W. S. Kimmelowi, dopiero kilka godzin po nalocie. Także meldunek ze stacji radarowej o zbliżającej się wielkiej grupie samolotów uznano za nieistotny (operatorom wmówiono, że wyśledzili bombowce B-17). Tak, więc piloci japońscy zastali bazę Pearl Harbor nie przygotowaną do walki a w jej sercu największy skarb US Navy - 8 wielkich pancerników należących do typów: Nevada, Pennsylvania, Tennessee i Colorado.
Cel:
Głównym celem obok pancerników(które wypłynęły z portu) - była infrastruktura lotnicza na wyspie Oahu. Aby uniemożliwić kontratak amerykańskich myśliwców starano się niszczyć pasy startowe pobliskich lotnisk oraz hangary. Stłoczone jeden obok drugiego samoloty amerykańskie stały się łatwym łupem. Pod gradem bomb i pocisków szybko zamieniły się w płonące wraki.
Uderzenie na Pearl Harbor spowodowało natychmiastowe przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny po stronie Aliantów. Społeczeństwo amerykańskie, będąc pod wrażeniem poniesionej klęski, było gotowe podjąć najwyższy wysiłek, by ostatecznie pokonać wroga i upokorzyć go. Ameryka powoli zaczęła przygotowywać się do wojny, a jej potężny przemysł w jednej chwili przestawiono na produkcję wojenną. Do Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego (porty w Murmańsku i Archangielsku) zaczęły docierać z USA liczne konwoje ze sprzętem i zaopatrzeniem dla walczących armii. Na morzach i oceanach świata pojawiały się coraz nowsze, potężniejsze i liczniejsze okręty wojenne pod gwieździstą banderą. Wkrótce do służby weszły okręty liniowe, które japończycy uznali za zniszczone w Pearl Harbor a także nowe, wielkie pancerniki, jakich jeszcze świat nie widział - cztery jednostki typu Iowa.
Idee osiągnięcia celu:
Dwa sztaby decydujące o strategii Japonii w zbliżającej się wojnie miały jak odmienne zdanie na sposób osiągnięcia celu. Sztab Generalny Marynarki Wojennej chciał przeprowadzenia akcji przez zajęcie pól naftowych z użyciem większości sił nawodnych a następnie wygranie bitwy z Flota Pacyfiku, która zapewne wypłynie z Pearl Harbor i stanie do bitwy. Oficerowie Sztabu Połączonej Floty planowali o wiele bardziej śmiałą akcję. Jej największym orędownikiem był admirał Isoroku Yamamoto. Twierdził on, że zaatakowanie i zajęcie pól naftowych znajdujących się daleko na południu jest bardzo ryzykowne bez uprzedniego zneutralizowania amerykańskiej floty. Zdaniem admirała Yamamoto mogłoby
to spowodować zostawienie na pastwę losu wysp Japonii. Dowodził, że w razie ataku sił Floty Pacyfiku na rejony zachodniego Pacyfiku operujący na południu zespół uderzeniowy nie zdąży przegrupować sił i stawić skutecznie czoła nieprzyjacielowi. Yamamoto stwierdził, że zajęcie złóż ropy powinno poprzedzić uderzenie na Flotę Pacyfiku stacjonującą na Hawajach. Tak też narodził się pomysł ataku na Pearl Harbor. Mimo protestów Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej, która uważała cały ten plan za zbyt ryzykowny Yamamoto uzyskał zgodę Tokio na przeprowadzenie akcji. Przygotowania do niej rozpoczęły się na 35 dni przed wybuchem wojny, dokładnie 3 listopada 1941 roku.
Co nieco o ataku:
Od dawna wiadomo było, iż atak na Stany Zjednoczone wisi w powietrzu. Głównym powodem było ograniczenie w dostawie ropy naftowej do kraju kwitnącej wiśni. Tak więc jasne było, że pierwsze operacje wojskowe przeprowadzone powinny być w taki sposób by zapewnić obfite źródła zaopatrzenia w ropę naftową. Doskonałym celem stały się rejony Azji Południowo-Wschodniej bogate w ten surowiec. W 1941 roku przez sztab admirała I. Yamamoto został opracowany plan akcji, który miał polegać na ataku powietrznym bez wypowiedzenia wojny na bazę marynarki wojennej USA na wyspie Oahu na Hawajach, który miał być bezpośrednim wypowiedzeniem wojny przeciwko Stanom Zjednoczonym. Realizacja planu została przewidziana na 7.12.1942 roku, sygnałem do rozpoczęcia nalotów było hasło TORA-TORA-TORA (co oznacza po japońsku TYGRYS-TYGRYS-TYGRYS).Do wykonania operacji wyznaczono siły pod dowództwem wiceadmirała Ch. Nagumo. Zostały wypuszczone w morze 26.12.1941 roku i pozycję 275 mil na północ od wyspy Oahu zajęły o świcie 7 grudnia. Do ataku ruszyło 40 samolotów torpedowych, 104 bombowce, 45 myśliwców. Kolejnych 50 myśliwców krążyło nad ugrupowaniem jako osłona przed atakiem lotnictwa amerykańskiego. W sumie na pokładzie lotniskowców znajdowało się około 350 samolotów. W porcie Pearl Harbor na stosunkowo małym terytorium znajdowało się 70 okrętów, nie było wśród nich lotniskowców, które wyszły z portu 9 dni wcześniej z transportem samolotów na wyspę Wake i Midway. Na Oahu znajdowało się także 387 samolotów. Dowódcą amerykańskich sił na Pacyfiku był admirał H.E. Kimmel. Japońskie samoloty w pierwszej fazie dotarły nad cel około godziny ósmej rano i wykonały zadanie, drugie uderzenie nastąpiło później. Cała akcja zakończyła się o dziesiątej rano.
Straty:
Bardzo dotkliwe były straty w ludziach: 2001 marynarzy i oficerów marynarki zginęło, 710 zostało rannych. Piechota morska straciła 107 ludzi, lotnictwo i wojska lądowe miały 238 zabitych i 364 rannych W wyniku nieprzewidzianego ataku straty amerykańskie wyniosły: 7 pancerników, zatopionych lub poważnie uszkodzonych, oraz 11 mniejszych jednostek i 188 samolotów. Zabitych i rannych zostało 3581 żołnierzy.
Spośród 8 uszkodzonych okrętów liniowych wszystkie (z wyjątkiem USS "Arizona") nadawały się do remontu (ostatecznie zrezygnowano też z odbudowy USS "Oklahoma"). Podczas ataku w bazie nieobecne były lotniskowce. Uniknęły dzięki temu zniszczenia i później posłużyły amerykanom jako główne narzędzie w wojnie na Pacyfiku. Straty amerykańskie były znacznie poważniejsze niż japońskie. Ich wykaz według raportu Połączonego Komitetu do Zbadania Ataku na Pearl Harbor miał być następujący:
Okręty zatopione:
o pancernik "USS Arizona"
o pancernik "USS California"
o pancernik "USS West Virginia"
o stawiacz min "USS Oglala"
Okręty przewrócone
o pancernik "USS Oklahoma"
o okręt pomocniczy "USS Utah"
Okręty uszkodzone
o pancernik "USS Maryland"
o pancernik "USS Pensylvania"
o pancernik "USS Tennesse"
o lekki krążownik "USS Helena"
o lekki krążownik "USS Raleigh"
o lekki krążownik "USS Honolulu"
o niszczyciel "USS Cassin"
o niszczyciel "USS Dawnes"
o niszczyciel "USS Show"
Spośród 353 maszyn japońskich, które wzięły udział w nalocie na Pearl Harbor stracono łącznie 29 zestrzelonych samolotów w tym 9 myśliwców, 15 bombowców nurkujących 6 okrętów podwodnych oraz 5 samolotów torpedowych. Zginęło 55 pilotów. Duży okręt podwodny I-70 oraz 5 miniaturowych . 74 samoloty bojowe poniosły uszkodzenia.
Szczegółowy Atak
Cała koncentracja sił mających przeprowadzić operację na USA zakończyła się 22 listopada. W skład zespołu dowodzonego przez wiceadmirała Chuichi Nagumo wchodziły:
- Zespół Uderzeniowy Lotniskowców - 6 lotniskowców
- Zespół Osłony - 2 szybkie pancerniki, 2 ciężkie i 1 lekki krążownik oraz 9 niszczycieli
- Zespół Dalekiego Rozpoznania - 3 okręty podwodne
- Zespół Zaopatrzeniowy - 8 zbiornikowców
Datę ataku ustalono na 7 grudnia. Tego dnia, podczas gdy flota Nagumo zbliżała się do miejsca, z którego startować miały samoloty do ataku, Japończycy otrzymali niepokojącą wiadomość. Donoszono, że w Pearl Harbor nie stacjonują żadne amerykańskie lotniskowce. Plan zakładał obecność w porcie lotniskowców "Yorktown", "Lexington", "Enterprise" i "Hornet". Ich jednak tam nie było. Pojawienie się japońskich samolotów było dla amerykanów ogromnym zaskoczeniem. Wielu początkowo zdawało się, że są to ćwiczenia. W niedzielny poranek na pokładach okrętów były niepełne załogi. Wielu wyższych oficerów było w domach, a marynarze znajdowali się na przepustkach w Honolulu. Brakowało amunicji do armat przeciwlotniczych (pociski były zamknięte w komorach). Tylko pancernik USS "Nevada" posiadał pełen zapas amunicji podręcznej (do natychmiastowego użytku).200 mil na północ od Pearl Harbor w powietrze zostały wyrzucone pierwsze samoloty japońskie. Była dokładnie godzina 6.00 rano. W pierwszej części nalotu udział wzięły 183 maszyny. Grupa ta rozpoczęła atak o 7.49.Tak jak podejrzewano zaskoczono Amerykanów. Na początku zbombardowano lotniska Wheeler Field i Hickam Field oraz bazy wojskowe na wyspie Ford Island. Nalot ten był bardzo skuteczny. Druga fala japońskich samolotów zrzuciła swoje bomby o godzinie 8.54. Ich celem były bazy lotnicze. O godzinie 13.00 wszystkie ocalałe samoloty powróciły na lotniskowce.
Przyczyny klęski:
Przyczyną klęski i zaskoczenia był między innymi termin operacji (niedziela). Amerykanie nie dopełnili podstawowych wymogów bezpieczeństwa: nie istniała sieć posterunków obserwacyjnych, nie działało rozpoznanie radiolokacyjne, okręty były pozbawione sieci przeciwtorpedowych. W chwili ataku żadne działo przeciwlotnicze nie było gotowe do użycia. Klęska Amerykanów jest dziwna tym bardziej, że złamali oni słynny japoński "purpurowy kod" jeszcze w 1940 (kryptolog W. Friedman). Klęska okazała się chwilowym, choć dotkliwym niepowodzeniem. Pozwoliła Japończykom zachować inicjatywę strategiczną przez następne pół roku. Dalszy ciąg przyczyn klęski to lawina błędów po stronie US Navy. Amerykanie zignorowali wszystkie ostrzeżenia o ataku. Kilka godzin przed uderzeniem japońskiego lotnictwa, niszczyciel USS "Ward" zatopił w amerykańskiej strefie bezpieczeństwa niezidentyfikowany okręt podwodny. Meldunek dowódcy okrętu został zbagatelizowany i nawet nie dostarczono go dowództwu floty. Amerykański wywiad, który złamał szyfry japońskie, także miał pełen obraz sytuacji. Raport zawierający ostrzeżenie przed atakiem utknął jednak w drodze i został dostarczony admirałowi W. S. Kimmelowi, dopiero kilka godzin po nalocie. Także meldunek ze stacji radarowej o zbliżającej się wielkiej grupie samolotów uznano za nieistotny (operatorom wmówiono, że wyśledzili bombowce B-17). Tak, więc piloci japońscy zastali bazę Pearl Harbor nie przygotowaną do walki a w jej sercu największy skarb US Navy - 8 wielkich pancerników należących do typów: Nevada, Pennsylvania, Tennessee i Colorado.
Cel:
Głównym celem obok pancerników(które wypłynęły z portu) - była infrastruktura lotnicza na wyspie Oahu. Aby uniemożliwić kontratak amerykańskich myśliwców starano się niszczyć pasy startowe pobliskich lotnisk oraz hangary. Stłoczone jeden obok drugiego samoloty amerykańskie stały się łatwym łupem. Pod gradem bomb i pocisków szybko zamieniły się w płonące wraki.
Uderzenie na Pearl Harbor spowodowało natychmiastowe przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny po stronie Aliantów. Społeczeństwo amerykańskie, będąc pod wrażeniem poniesionej klęski, było gotowe podjąć najwyższy wysiłek, by ostatecznie pokonać wroga i upokorzyć go. Ameryka powoli zaczęła przygotowywać się do wojny, a jej potężny przemysł w jednej chwili przestawiono na produkcję wojenną. Do Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego (porty w Murmańsku i Archangielsku) zaczęły docierać z USA liczne konwoje ze sprzętem i zaopatrzeniem dla walczących armii. Na morzach i oceanach świata pojawiały się coraz nowsze, potężniejsze i liczniejsze okręty wojenne pod gwieździstą banderą. Wkrótce do służby weszły okręty liniowe, które japończycy uznali za zniszczone w Pearl Harbor a także nowe, wielkie pancerniki, jakich jeszcze świat nie widział - cztery jednostki typu Iowa.
Desant w Normandii
Lądowanie w Normandii – największa w historii pod względem użytych sił i środków operacja desantowa podczas II wojny światowej, mająca na celu otwarcie tzw. drugiego frontu w zachodniej Europie. Operacja rozpoczęła się 6 czerwca 1944 pod dowództwem gen. Eisenhowera. Miała ona stanowić początek końca III Rzeszy. W trakcie operacji ok. 3 miliony żołnierzy zostało przetransportowanych z wybrzeży Anglii do Normandii. Trzon tych sił stanowiły wojska amerykańskie i brytyjskie.
Atak na Francje
Atak na Danię i Norwegię okazał się wstępem do przygotowywanej operacji przeciwko Francji. Niemcy zamierzali zniszczyć siły sprzymierzonych na kontynencie i zdobyć dogodne pozycje nad kanałem La Manche do przyszłej inwazji na Anglię. Francuzi spodziewali się walk o przełamanie Linii Maginota.
W nocy z 9/10 maja 1940r. armia niemiecka przystąpiła do ofensywy przeciwko Francji bynajmniej nie na wys. Linii Maginota, a przez Belgię, Holandię, Luxemburg i dalej – Ardeny w kierunku Mozy. Po 4 dniach opór holenderski został złamany. Wojska belgijsko-francuskie zaś poniosły klęskę nad Mozą. Droga nad kanał La Manche przez Sedan i Mozę stanęła otworem. Uderzenie przez Ardeny spowodowało rozcięcie frontu alianckiego na dwie części. 22 maja wojska niemieckie dotarły do wybrzeża morskiego na zachód od ujścia Sommy.
W tym czasie gen.Gamelin został odwołany ze stanowiska naczelnego dowódcy i jego miejsce zajął gen.Weygand. Francuski premier Paul Reygnaud konferował nieustannie z nowym premierem brytyjskim Winstonem Churchillem. Stworzył on rząd obrony narodowej. Pierwszym zadaniem nowego rządu stało się ocalenie armii brytyjskiej walczącej we Francji. Groziła jej bowiem całkowita zagłada. Gen.Guderian zdążył już zająć porty w Boulogne oraz Calais i zbliżał się do Dunkierki. Z niewiadomych przyczyn Hitler wstrzymał atak na Dunkierkę. W błyskawicznym tempie Anglicy przygotowali most przerzutowy z wykorzystaniem wszelkiego dostępnego transportu morskiego. W ciągu tygodnia od 27 maja do 4 czerwca zdołano ewakuować prawie 330 tys. bryt. i franc. żołnierzy.
4 czerwca bitwa o Flandrię zakończyła się całkowitym zwycięstwem Niemców. Rozmiry francuskiej klęski przeszły wszelkie oczekiwania, nawet Hitler nie spodziewał się tak łatwego i szybkiego zwycięstwa. 10 czerwca do wojny po stronie Niemiec przystąpiły Włochy. 14 czerwca dywizje niemieckie wkroczyły niezagrożone do Paryża. Nowo mianowany premier Francji, marszałek Petain, zwrócił się z prośbą o rozejm. 22 czerwca Francja podpisała z Niemcami układ o zawieszeniu broni, 24 czerwca z Włochami. Działania wojenne ustały we Francji 25 czerwca.
Francja została podzielona na dwie strefy: okupowaną (cała Francja płn. i środ. po Loarę oraz całe wybrzeże atlantyckie do granicy hiszp.) i nieokupowaną (płd. część kraju, gdzie powstało państewko francuskie ze stolicą w Vichy). Alzacja i Lotaryngia zostały włączone do Rzeszy.
W walkach przeciwko Niemcom na ziemi francuskiej wzięły udział sformowane tam polskie dywizje. Zgodnie z porozumieniem między gen.Sikorskim i gen.Gamelin, miały one walczyć jako korpus. Jednak zaskakujący rozwój wypadków spowodował rozproszenie polskich jednostek na wiele odc. frontu. 1 Dywizja Grenadierów (gen.Duch) stoczyła zwycięską bitwę pod Legarde. 2 Dywizja Strzelców Pieszych (gen.Prugara-Ketling) walczyła w Alzacji i Jurze. Niespełna jeszcze sformowana 10 Brygada Kawalerii Pancernej (gen.Maczek) walczyła w rejonie Champaubert i Montbard.
Wobec nieodwracalnej klęski Francji Wódz Naczelny i premier rządu polskiego gen.Sikorski udał się do Londynu, by wykorzystać ostatnia szansę ratowania polskiej armii. Został przyjęty życzliwie przez Churchilla, który udzielił rządowi polskiemu gościny na ziemi brytyjskiej i pomógł przy ewakuacji z Francji żołnierzy polskich (19-25 czerwca).
W nocy z 9/10 maja 1940r. armia niemiecka przystąpiła do ofensywy przeciwko Francji bynajmniej nie na wys. Linii Maginota, a przez Belgię, Holandię, Luxemburg i dalej – Ardeny w kierunku Mozy. Po 4 dniach opór holenderski został złamany. Wojska belgijsko-francuskie zaś poniosły klęskę nad Mozą. Droga nad kanał La Manche przez Sedan i Mozę stanęła otworem. Uderzenie przez Ardeny spowodowało rozcięcie frontu alianckiego na dwie części. 22 maja wojska niemieckie dotarły do wybrzeża morskiego na zachód od ujścia Sommy.
W tym czasie gen.Gamelin został odwołany ze stanowiska naczelnego dowódcy i jego miejsce zajął gen.Weygand. Francuski premier Paul Reygnaud konferował nieustannie z nowym premierem brytyjskim Winstonem Churchillem. Stworzył on rząd obrony narodowej. Pierwszym zadaniem nowego rządu stało się ocalenie armii brytyjskiej walczącej we Francji. Groziła jej bowiem całkowita zagłada. Gen.Guderian zdążył już zająć porty w Boulogne oraz Calais i zbliżał się do Dunkierki. Z niewiadomych przyczyn Hitler wstrzymał atak na Dunkierkę. W błyskawicznym tempie Anglicy przygotowali most przerzutowy z wykorzystaniem wszelkiego dostępnego transportu morskiego. W ciągu tygodnia od 27 maja do 4 czerwca zdołano ewakuować prawie 330 tys. bryt. i franc. żołnierzy.
4 czerwca bitwa o Flandrię zakończyła się całkowitym zwycięstwem Niemców. Rozmiry francuskiej klęski przeszły wszelkie oczekiwania, nawet Hitler nie spodziewał się tak łatwego i szybkiego zwycięstwa. 10 czerwca do wojny po stronie Niemiec przystąpiły Włochy. 14 czerwca dywizje niemieckie wkroczyły niezagrożone do Paryża. Nowo mianowany premier Francji, marszałek Petain, zwrócił się z prośbą o rozejm. 22 czerwca Francja podpisała z Niemcami układ o zawieszeniu broni, 24 czerwca z Włochami. Działania wojenne ustały we Francji 25 czerwca.
Francja została podzielona na dwie strefy: okupowaną (cała Francja płn. i środ. po Loarę oraz całe wybrzeże atlantyckie do granicy hiszp.) i nieokupowaną (płd. część kraju, gdzie powstało państewko francuskie ze stolicą w Vichy). Alzacja i Lotaryngia zostały włączone do Rzeszy.
W walkach przeciwko Niemcom na ziemi francuskiej wzięły udział sformowane tam polskie dywizje. Zgodnie z porozumieniem między gen.Sikorskim i gen.Gamelin, miały one walczyć jako korpus. Jednak zaskakujący rozwój wypadków spowodował rozproszenie polskich jednostek na wiele odc. frontu. 1 Dywizja Grenadierów (gen.Duch) stoczyła zwycięską bitwę pod Legarde. 2 Dywizja Strzelców Pieszych (gen.Prugara-Ketling) walczyła w Alzacji i Jurze. Niespełna jeszcze sformowana 10 Brygada Kawalerii Pancernej (gen.Maczek) walczyła w rejonie Champaubert i Montbard.
Wobec nieodwracalnej klęski Francji Wódz Naczelny i premier rządu polskiego gen.Sikorski udał się do Londynu, by wykorzystać ostatnia szansę ratowania polskiej armii. Został przyjęty życzliwie przez Churchilla, który udzielił rządowi polskiemu gościny na ziemi brytyjskiej i pomógł przy ewakuacji z Francji żołnierzy polskich (19-25 czerwca).
Atak na Polskę
b) godz. 4.45 1 września 1939 – ostrzał Westerplatte z pancernika Schleswig-Holstein, przekroczenie granic RP przez wojska niemieckie. Pierwsze 3 dni wojny – bój graniczny, szybkie przełamanie polskiego oporu.
-po uderzeniu z zachodu i z Prus Wschodnich, osaczona została Armia „Pomorze”, najbardziej zacięty opór stawiały bazy wojskowe w Gdyni, Pucku i na Helu, większość polskiej floty zdołała uciec
-bitwa pod Mławą, klęska Armii „Modlin” i jej wycofanie na linię Wisły i Narwii
-załamanie oporu Armii „Łódź” w rejonie Opatowa
-na południu siły niemieckie wdarły się w lukę pomiędzy armiami „Łódź” i „Kraków”, po 2 dniach zaczęły się wycofywac oddziały Armi „Kraków” ze Śląska i Armii „Karpaty” z Podhala
c) żądanie Francji i Anglii natychmiastowego wstrzymania ofensywy pod groźbą przystąpienia do wojny, wobec braku zgody, 3.09.1939 rządy Anglii i Francji wypowiedziały Niemcom wojnę; nie udała się inicjatywa pokojowa Włoch dążąca do zwołania konferencji pokojowej na wzór monachijskiej
d) w wyniku prowadzenia przez Wehrmacht wojny błyskawicznej, front podzielił się na 4 bitwy:
-północą – odwrót Armii „Modlin” na linię Wisły
-pomorską – oddziały Armii „Pomorze” wyrwały się z okrążenia, ponosząc duże straty, 7.09 skapitulowała załoga Westerplatte (koniec I etapu kampanii)
-zachodnią – Armia „Łódź” częściowo rozbita pod Tomaszowem Mazowieckim (6.09), otworzyło to siłom niemieckim drogę na Warszawę
-południową – przedarcie się niemieckich zagonów pancernych przez lukę pomiędzy armiami „Prusy” i „Kraków”, która to została oddzielona od Armii „Karpaty” w wyniku uderzenia z Podhala
W nocy 4/5.09 nastąpiła ewakuacja rządu, instytucji, banków z Warszawy. Komisarzem cywilnym stolicy został prezydent Stefan Starzyński. 7.09 wódz naczelny przeniósł się do Brześcia, co utrudniło łączność z poszczególnymi armiami
e) bitwa nad Bzurą
8.09 wycofujące się armie: „Poznań” i „Pomorze” znalazły się w rejonie Włocławka, Płocka i Łęczycy. Generał Kutrzeba chciał natrzeć na tyły wojsk niemieckich prących na Warszawę. Armia „Poznań” była wciąż silna, gdyż dotąd nie walczyła, lecz cofała się
-9.09 – Grupa Operacyjna gen Knolla-Kownackiego rozpoczęła natarcie na Łęczycę i Łowicz; armie niemieckie zostały zmuszone do wstrzymania marszu na Warszawę
-12.09 – impet ataku polskiego wyczerpał się, brak odwodów i zmęczenie żołnierzy zmusiły dowódców do odwrotu na Warszawę, pomimo zdobycia Łowicza
f) zaciskanie kleszczy na wschód i północ od stolicy
-14.09 – niemiecki korpus pancerny uderzył na Brześć
-zachodnie oddziały Armii „Prusy” rozbite pod Iłżą
-zgrupowanie polskie między Wisłą a Bugiem podzielone było na : front północny – gen Dąb-Biernacki, środkowy – gen Tadeusz Piskor, południowy – gen Sosnkowski, całe zgrupowanie znalazło się w bezpośrednim zagrożeniu – 14.09 – zajęcie Zamościa przez Niemców
-16.09 Polska znajdowała się w krytycznej sytuacji, większość ziem w rękach wroga, który dokonywał licznych mordów na ludności polskiej (m.in. 5 tys ludzi w Bydgoszczy – 10.09)
-17.09, godz. 2.00 w nocy – nota radziecka stwierdzająca „bankructwo państwa polskiego”, przekroczenie granicy przez Armię Czerwoną w celu „wzięcia w opiekę ludności Zachodniej Białorusi i Zach Ukrainy”, inwazja na Polskę – koniec II etapu kampanii, tego dnia rząd polski obradował w Kołomyi, następnie w Kutach – premier Sławoj-Składkowski stwierdził bezsilność wobec połączonych sił wroga
· Dyrektywa ogólna wodzna naczelnego o wycofaniu wojska i sprzętu na Rumunię i Węgry oraz o unikaniu walki z Armią Czerw. pod obroną konieczną
· W nocy 17/18.09 władze RP przekroczyły granicę rumuńską
g) ostatnie dni kampanii
-w decydujących bojach pod Tomaszowem Lubelskim rozbiciu uległ front środkowy (18-20.09), front południowy rozbity pod Lwowem, który został 22.09 zajęty przez Armię Czerw.
-20.09 – zajęcie Grodna przez wojska radzieckie, następnie Białegostoku, liczne mordy ludności polskiej
-28.09 – kapitulacja Warszawy, 2.10 – kapituluje Hel; tego dnia okupanci uzgodnili nową linię graniczną na Bugu, oddziały niemieckie i radzieckie zaczęły się cofać; ułatwiło to Samodzielnej Grupie Operac. „Polesie” na czele z gen Franciszkiem Kleebergiem marsz na zachód, przez 3 dni Polacy stawiali opór, ale wobez użycia lotnictwa i sił pancernych oraz przy braku amunicji zmuszeni byli do kapitulacji 5.10.
-po uderzeniu z zachodu i z Prus Wschodnich, osaczona została Armia „Pomorze”, najbardziej zacięty opór stawiały bazy wojskowe w Gdyni, Pucku i na Helu, większość polskiej floty zdołała uciec
-bitwa pod Mławą, klęska Armii „Modlin” i jej wycofanie na linię Wisły i Narwii
-załamanie oporu Armii „Łódź” w rejonie Opatowa
-na południu siły niemieckie wdarły się w lukę pomiędzy armiami „Łódź” i „Kraków”, po 2 dniach zaczęły się wycofywac oddziały Armi „Kraków” ze Śląska i Armii „Karpaty” z Podhala
c) żądanie Francji i Anglii natychmiastowego wstrzymania ofensywy pod groźbą przystąpienia do wojny, wobec braku zgody, 3.09.1939 rządy Anglii i Francji wypowiedziały Niemcom wojnę; nie udała się inicjatywa pokojowa Włoch dążąca do zwołania konferencji pokojowej na wzór monachijskiej
d) w wyniku prowadzenia przez Wehrmacht wojny błyskawicznej, front podzielił się na 4 bitwy:
-północą – odwrót Armii „Modlin” na linię Wisły
-pomorską – oddziały Armii „Pomorze” wyrwały się z okrążenia, ponosząc duże straty, 7.09 skapitulowała załoga Westerplatte (koniec I etapu kampanii)
-zachodnią – Armia „Łódź” częściowo rozbita pod Tomaszowem Mazowieckim (6.09), otworzyło to siłom niemieckim drogę na Warszawę
-południową – przedarcie się niemieckich zagonów pancernych przez lukę pomiędzy armiami „Prusy” i „Kraków”, która to została oddzielona od Armii „Karpaty” w wyniku uderzenia z Podhala
W nocy 4/5.09 nastąpiła ewakuacja rządu, instytucji, banków z Warszawy. Komisarzem cywilnym stolicy został prezydent Stefan Starzyński. 7.09 wódz naczelny przeniósł się do Brześcia, co utrudniło łączność z poszczególnymi armiami
e) bitwa nad Bzurą
8.09 wycofujące się armie: „Poznań” i „Pomorze” znalazły się w rejonie Włocławka, Płocka i Łęczycy. Generał Kutrzeba chciał natrzeć na tyły wojsk niemieckich prących na Warszawę. Armia „Poznań” była wciąż silna, gdyż dotąd nie walczyła, lecz cofała się
-9.09 – Grupa Operacyjna gen Knolla-Kownackiego rozpoczęła natarcie na Łęczycę i Łowicz; armie niemieckie zostały zmuszone do wstrzymania marszu na Warszawę
-12.09 – impet ataku polskiego wyczerpał się, brak odwodów i zmęczenie żołnierzy zmusiły dowódców do odwrotu na Warszawę, pomimo zdobycia Łowicza
f) zaciskanie kleszczy na wschód i północ od stolicy
-14.09 – niemiecki korpus pancerny uderzył na Brześć
-zachodnie oddziały Armii „Prusy” rozbite pod Iłżą
-zgrupowanie polskie między Wisłą a Bugiem podzielone było na : front północny – gen Dąb-Biernacki, środkowy – gen Tadeusz Piskor, południowy – gen Sosnkowski, całe zgrupowanie znalazło się w bezpośrednim zagrożeniu – 14.09 – zajęcie Zamościa przez Niemców
-16.09 Polska znajdowała się w krytycznej sytuacji, większość ziem w rękach wroga, który dokonywał licznych mordów na ludności polskiej (m.in. 5 tys ludzi w Bydgoszczy – 10.09)
-17.09, godz. 2.00 w nocy – nota radziecka stwierdzająca „bankructwo państwa polskiego”, przekroczenie granicy przez Armię Czerwoną w celu „wzięcia w opiekę ludności Zachodniej Białorusi i Zach Ukrainy”, inwazja na Polskę – koniec II etapu kampanii, tego dnia rząd polski obradował w Kołomyi, następnie w Kutach – premier Sławoj-Składkowski stwierdził bezsilność wobec połączonych sił wroga
· Dyrektywa ogólna wodzna naczelnego o wycofaniu wojska i sprzętu na Rumunię i Węgry oraz o unikaniu walki z Armią Czerw. pod obroną konieczną
· W nocy 17/18.09 władze RP przekroczyły granicę rumuńską
g) ostatnie dni kampanii
-w decydujących bojach pod Tomaszowem Lubelskim rozbiciu uległ front środkowy (18-20.09), front południowy rozbity pod Lwowem, który został 22.09 zajęty przez Armię Czerw.
-20.09 – zajęcie Grodna przez wojska radzieckie, następnie Białegostoku, liczne mordy ludności polskiej
-28.09 – kapitulacja Warszawy, 2.10 – kapituluje Hel; tego dnia okupanci uzgodnili nową linię graniczną na Bugu, oddziały niemieckie i radzieckie zaczęły się cofać; ułatwiło to Samodzielnej Grupie Operac. „Polesie” na czele z gen Franciszkiem Kleebergiem marsz na zachód, przez 3 dni Polacy stawiali opór, ale wobez użycia lotnictwa i sił pancernych oraz przy braku amunicji zmuszeni byli do kapitulacji 5.10.
Subskrybuj:
Posty (Atom)